Çocuğunuz yalan söylüyorsa
Çocuklar, 5 yaşına gelene kadarki dönemde gelişmeye başlayan hayal güçleri nedeniyle yalan söyleyebilir
Günlük yaşamda pek çoğumuz bazen farkında bile olmadan yalana başvuruyor. Yalanlar zaman zaman yapmak istemediğimiz bir şeye bahane olarak, zaman zaman karşımızdakini üzmemek için, zaman zaman da ne yazık ki çıkarlar doğrultusunda söylenebiliyor.
Aynı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar da yalan söyleyebiliyor. Ancak uzmanlar 5 yaşına kadarki dönemde söylenen yalanların doğrudan geniş hayal gücü ile ilişkili olduğunu, yaş ilerledikçe ve çocuğun gerçekleri kavramadaki becerisi geliştikçe bu durumun normale döndüğünü belirtiyor.
Çocuklar çok çeşitli sebeplerle yalan söyleyebiliyor. Bunları beş ayrı grupta toplamak mümkün.
Birinci grubu, gerçeği iyi değerlendiremedikleri için söyledikleri hayali yalanlar oluşturuyor. Bu yalanlar genellikle anne ve baba tarafından gerçek yalan olarak algılanıyor.
İkinci grupta anne babayı örnek alan ve onları taklit etmek isteyen çocukların söylediği yalanlar yer alıyor. Çocuk anne veya babasından birinin yalan söylediğine tanık olduğunda onu taklit edebiliyor.
Üçüncü gruptaki yalanlar ise sosyal yalanlar olarak adlandırılıyor. Okula gitmek istemeyen çocuğun hasta olduğunu söylemesi, bu yalana örnek olabilir.
Sık sık eleştirilen, mükemmel olması için zorlanan ve başarı gösteremediğinde sert tepkilerle karşılaşan çocuklar dördüncü grupta, yani savunma amaçlı yalan söyleyenler grubunda yer alıyor. Bu durum, doğru söylediği zaman bile yalan söylediği düşünülen çocukta, yalan söylemenin alışkanlık haline gelmesine yol açabiliyor.
Ne yapmak gerek?
Çocuğun yalan söylediği anlaşıldığında ona karşı sert olmak yerine uygun bir dille ve hoşgörüyle yaklaşmak gerekiyor. Böyle bir durumda çocuğa ceza vermek, ona bağırmak, çocuğunuzun, sizin öfkenizden korunmak için yalan söylemeye devam etmesine yol açmaktan başka bir işe yaramaz.
Her ne kadar ebeveyn olarak çocuğunuzu kötülüklerden korumaya çalışsanız da, koyduğunuz kurallarla onun yaşamını sınırlandırmanız da çocuğunuzu yalan söylemeye itecektir. Ondan başaramayacağı şeyler istemek ve onu zorlamak da aynı sonucu verir.
Ne olursa olsun "Bu yaptığımızı baban duymasın" şeklinde cümleler kurmamalısınız. Çocuğu bir yalanda araç olarak kullanmak, onun sizi taklit etmesine sebep olabilir.
Çocuğunuzu yaptığı bir şeyden ötürü sorguya çekmeyin. Ona doğruyu söylemesi karşılığında ceza vermeyeceğinizi söylemek, ama sonrasında “ben biliyordum” demek, onu yalan söylemeye itebilir. Çünkü ileride yaşayacağı bu tarz olaylarda, doğruyu da söylese olumsuz bir tepkiyle karşılaşacağını düşünür.
Çocuğunuzla aranızdaki iletişim, son derece dikkat ister. Onun isteklerini, sıkıntılarını, üzüntülerini, mutluluklarını sizinle paylaşabilmesi de bu dengeye bağlıdır. Ebeveynleriyle duygu ve düşüncelerini paylaşma ortamı bulamayan çocuk yalan söylemeye başlayabilir. Aynı şekilde onu diğer çocuklarla kıyaslamak da, kendinde bir eksiklik olduğunu hissetmesine ve bu eksikleri tamamlamak için yalan söylemesine sebep olur.
Çocuğunuzun doğru söylediğinden emin olmak için, verdiğiniz bir işi yapıp yapmadığını sormak yerine, yaptığı işi görmek istediğinizi söyleyebilirsiniz. Bu davranışınız, hem onun kontrol edileceğinden emin olduğu için işi doğru yapmasını, hem de sonucu ne olursa olsun doğruyu söylemesini sağlar.
Unutmamalısınız ki ne kadar önlem alınırsa alınsın, her çocuk yalan söyleyebilir. Ama bunun için onu suçlamak, onun hatalarından ders almasını sağlamak yerine daha çok yalan söylemeye teşvik eder. Bu davranışını onaylamadığınızı, ona açık ama yumuşak bir tavırla belirtmeniz, onun kişiliğini göz ardı etmediğinizi göstermeniz aradaki güven duygusunu da pekiştirecektir.
Çocuklar, 5 yaşına gelene kadarki dönemde gelişmeye başlayan hayal güçleri nedeniyle yalan söyleyebilir
Günlük yaşamda pek çoğumuz bazen farkında bile olmadan yalana başvuruyor. Yalanlar zaman zaman yapmak istemediğimiz bir şeye bahane olarak, zaman zaman karşımızdakini üzmemek için, zaman zaman da ne yazık ki çıkarlar doğrultusunda söylenebiliyor.
Aynı yetişkinlerde olduğu gibi çocuklar da yalan söyleyebiliyor. Ancak uzmanlar 5 yaşına kadarki dönemde söylenen yalanların doğrudan geniş hayal gücü ile ilişkili olduğunu, yaş ilerledikçe ve çocuğun gerçekleri kavramadaki becerisi geliştikçe bu durumun normale döndüğünü belirtiyor.
Çocuklar çok çeşitli sebeplerle yalan söyleyebiliyor. Bunları beş ayrı grupta toplamak mümkün.
Birinci grubu, gerçeği iyi değerlendiremedikleri için söyledikleri hayali yalanlar oluşturuyor. Bu yalanlar genellikle anne ve baba tarafından gerçek yalan olarak algılanıyor.
İkinci grupta anne babayı örnek alan ve onları taklit etmek isteyen çocukların söylediği yalanlar yer alıyor. Çocuk anne veya babasından birinin yalan söylediğine tanık olduğunda onu taklit edebiliyor.
Üçüncü gruptaki yalanlar ise sosyal yalanlar olarak adlandırılıyor. Okula gitmek istemeyen çocuğun hasta olduğunu söylemesi, bu yalana örnek olabilir.
Sık sık eleştirilen, mükemmel olması için zorlanan ve başarı gösteremediğinde sert tepkilerle karşılaşan çocuklar dördüncü grupta, yani savunma amaçlı yalan söyleyenler grubunda yer alıyor. Bu durum, doğru söylediği zaman bile yalan söylediği düşünülen çocukta, yalan söylemenin alışkanlık haline gelmesine yol açabiliyor.
Ne yapmak gerek?
Çocuğun yalan söylediği anlaşıldığında ona karşı sert olmak yerine uygun bir dille ve hoşgörüyle yaklaşmak gerekiyor. Böyle bir durumda çocuğa ceza vermek, ona bağırmak, çocuğunuzun, sizin öfkenizden korunmak için yalan söylemeye devam etmesine yol açmaktan başka bir işe yaramaz.
Her ne kadar ebeveyn olarak çocuğunuzu kötülüklerden korumaya çalışsanız da, koyduğunuz kurallarla onun yaşamını sınırlandırmanız da çocuğunuzu yalan söylemeye itecektir. Ondan başaramayacağı şeyler istemek ve onu zorlamak da aynı sonucu verir.
Ne olursa olsun "Bu yaptığımızı baban duymasın" şeklinde cümleler kurmamalısınız. Çocuğu bir yalanda araç olarak kullanmak, onun sizi taklit etmesine sebep olabilir.
Çocuğunuzu yaptığı bir şeyden ötürü sorguya çekmeyin. Ona doğruyu söylemesi karşılığında ceza vermeyeceğinizi söylemek, ama sonrasında “ben biliyordum” demek, onu yalan söylemeye itebilir. Çünkü ileride yaşayacağı bu tarz olaylarda, doğruyu da söylese olumsuz bir tepkiyle karşılaşacağını düşünür.
Çocuğunuzla aranızdaki iletişim, son derece dikkat ister. Onun isteklerini, sıkıntılarını, üzüntülerini, mutluluklarını sizinle paylaşabilmesi de bu dengeye bağlıdır. Ebeveynleriyle duygu ve düşüncelerini paylaşma ortamı bulamayan çocuk yalan söylemeye başlayabilir. Aynı şekilde onu diğer çocuklarla kıyaslamak da, kendinde bir eksiklik olduğunu hissetmesine ve bu eksikleri tamamlamak için yalan söylemesine sebep olur.
Çocuğunuzun doğru söylediğinden emin olmak için, verdiğiniz bir işi yapıp yapmadığını sormak yerine, yaptığı işi görmek istediğinizi söyleyebilirsiniz. Bu davranışınız, hem onun kontrol edileceğinden emin olduğu için işi doğru yapmasını, hem de sonucu ne olursa olsun doğruyu söylemesini sağlar.
Unutmamalısınız ki ne kadar önlem alınırsa alınsın, her çocuk yalan söyleyebilir. Ama bunun için onu suçlamak, onun hatalarından ders almasını sağlamak yerine daha çok yalan söylemeye teşvik eder. Bu davranışını onaylamadığınızı, ona açık ama yumuşak bir tavırla belirtmeniz, onun kişiliğini göz ardı etmediğinizi göstermeniz aradaki güven duygusunu da pekiştirecektir.