BUZLAR ÜLKESİNİN BEYAZ DEVLERİ
KUTUP AYILARI
KUTUP AYISI» (thalarctos) ayı ailesinin yüzücüsüdür. Bilimsel adının anlamı ise «deniz ayısı» dır. Suya dalan, sığ sularda rahatça gezinen veya bir yüzen buzun üzerinde açıklara çıkan kutup ayısı gerçekten bir deniz ayışıdır.
Bu beyaz dev, karaya 300-350 kilometre uzaklıktaki yüzen buzların üzerinde görülmüş ve İzlanda ile Grönland'a yolculuk etmiştir.
Hem avcı, hem de avlanan bir hayvan:
Kutup âyısı'nı, kuzey denizlerinin kıyısındaki kutup vatanından uzaklaştıran faktör, yiyecek bulma derdidir. Bütün ayıların en etoburu olan bu ayı, özellikle fokgillerle ve mors yavrularıyla beslenmeyi tercih eder. Dişlerinden sakındığı için, yetişkin moslara ilişmez. Kutup ayısı iyi bir yüzücü olmakla beraber, sudaki fokların hızına ve çevikliğine erişemez. Fakat bu hayvanları buz üzerinde izleyerek kolaylıkla yakalar. Yiyecek listesinde karibu geyikleri, tilkiler, kuşlar, kabuklu deniz hayvanları ve ele geçirebildiği bütün yaratıklar yer alır. Yosuna bile tenezzül eder. Kutup tilkisi bazen büyük buz adalarında dev komşusunu uzaktan izleyerek artıklarını kapmak fırsatını arar. Ayı ilkbaharda kara içlerine girerek kendine ot ve başka bitkisel maddeler arar.
Bu, son derece soğuk ve fırtınalı bölgeler hayvanının tabiî halini pek iyi bilmemekteyiz. Kutup ayısı insandan korkmayı öğrenmemiştir. Yiyeceğin bol olduğu yaz aylarında gelen geçen insanlara ilişmezse de, kışın açlıktan karnı kazındığı zaman, bir insanı buz sahrasında kilometrelerce takip eder.
İnsanlar da kutup ayısını avlarlar. Eskimolar hayvanın vücudunun her kısmı için kullanılış yeri bulmuşlardır. Eti ve kemikleri onlara yiyecek ve âlet olur, postundan ise giyecek yaparlar. Fakat kutup ayısı'nın, tüfeği bulunmayan Eskimo tarafından matedilmesi kolay iş değildir. Bu işi başaran, usta avcı payesini kazanır.
Etoburların devlerinden biri:
Kutup ayısı dünyadaki en iri etobur hayvanlardan biridir, demiştik. Alaska boz ayısı ondan az daha büyüktür. Hatta boz ayı fazla etobur sayılamayacağına göre, en iri etobur payesi kutup ayısı'na daha ziyade yaraşır. İri erkek kutup ayıları 270 santim uzunluğunda, omuz hizasında 150 santim boyunda ve 800 kilo ağırlığında olabilirler. Fakat orta erkek genel olarak 450 kilo, orta dişi ise 350 kilo ağırlığında olur. Cinslerin görünüşündeki başlıca ayrılık budur.
Kutup ayısı hacimli ve güçlü bir hayvan olmakla beraber, yapısı her şeye rağmen uzun ve ince sayılır. Özellikle başı ve boynu bir ayıya göre uzuncadır. Kulakları kısa ve yuvarlakçadır. Uzun ve sık tüylü beyaz kürkü tuzlu deniz suyunun etkisiyle sararmıştır. Kutup ayısmm ayakları bol tüylüdür: Bu da tabiatın, buz üzerinde yürümeye mecbur bir hayvan için hazırladığı akıllıca tertiplerden biridir. Kutup ayısının görme duygusu öbür ayılarınkinden kuvvetlidir. Koku alma duygusu da hayli keskindir. Bunlar ise, kıtlık zamanlarında yiyecek bulmak için değerli özelliklerdir.
Kutup ayısı yavruları:
Vatanının dünyanın en soğuk bölgelerinden biri olmasına rağmen, kutup ayısı' un kışın siperli bir ine sığınmaması gerçekten şaşılacak bir olaydır. Yalnız gebe dişi, ayıların, yılm en soğuk aylarını uyuyarak geçirmek âdetini benimser. Sonbahar sonunda veya kış başında kendine siperli bir kıyı bulur, burada birikmiş karları kazar ve kıvrılarak uykuya dalar. Çok geçmeden de rüzgârın yığdığı karlar tarafından üstü örtülür. Fakat bu âdeti kış uykusu olmaktan çok, yavrularını emin bir yerde doğurmak kaygusunun sonucudur.
Yavrular çiftleşmeden dokuz ay sonra, ocak ayında dünyaya gelirler. Gözleri kapalıdır, vücutları da tüysüzdür. Doğuşta 1 kilo geldiklerine ve uzunlukları da 25 santimi geçmediğine göre, hayli büyümeleri gerekecektir. Fakat çok geçmeden yumuşacık tüyler küçük vücutlarım örter, altı haftalık olunca da gözleri açılır. Güneşin ışınları mart ayında ine erişmeye başlayınca, kutup ayısı'nın yavruları da dünyayı tanımaya başlamak üzere annelerinin arkası sıra dışarı çıkarlar.
Yavrular, hayatlarının birinci yılında annelerinin yanında kalarak, ondan avlanmayı ve kendilerine bakmayı öğrenirler. On altı, on yedi aylık olup da ağırlıkları da 100 kiloyu bulunca, artık başlarının çaresine bakabilecek hale gelmişlerdir. Anne de şimdi kendine yeni bir eş bulup yeni bir aile kurmaya hazırdır. Yakın bir gelecekte minik yavrular beslemeye başlayacak, bir önceki batının yavruları ise yeniler için tehlikeli olacaktır. Otuz yaşındaki kutup ayısı adamakıllı ihtiyarlamış sayılır.
KUTUP AYILARI
KUTUP AYISI» (thalarctos) ayı ailesinin yüzücüsüdür. Bilimsel adının anlamı ise «deniz ayısı» dır. Suya dalan, sığ sularda rahatça gezinen veya bir yüzen buzun üzerinde açıklara çıkan kutup ayısı gerçekten bir deniz ayışıdır.
Bu beyaz dev, karaya 300-350 kilometre uzaklıktaki yüzen buzların üzerinde görülmüş ve İzlanda ile Grönland'a yolculuk etmiştir.
Hem avcı, hem de avlanan bir hayvan:
Kutup âyısı'nı, kuzey denizlerinin kıyısındaki kutup vatanından uzaklaştıran faktör, yiyecek bulma derdidir. Bütün ayıların en etoburu olan bu ayı, özellikle fokgillerle ve mors yavrularıyla beslenmeyi tercih eder. Dişlerinden sakındığı için, yetişkin moslara ilişmez. Kutup ayısı iyi bir yüzücü olmakla beraber, sudaki fokların hızına ve çevikliğine erişemez. Fakat bu hayvanları buz üzerinde izleyerek kolaylıkla yakalar. Yiyecek listesinde karibu geyikleri, tilkiler, kuşlar, kabuklu deniz hayvanları ve ele geçirebildiği bütün yaratıklar yer alır. Yosuna bile tenezzül eder. Kutup tilkisi bazen büyük buz adalarında dev komşusunu uzaktan izleyerek artıklarını kapmak fırsatını arar. Ayı ilkbaharda kara içlerine girerek kendine ot ve başka bitkisel maddeler arar.
Bu, son derece soğuk ve fırtınalı bölgeler hayvanının tabiî halini pek iyi bilmemekteyiz. Kutup ayısı insandan korkmayı öğrenmemiştir. Yiyeceğin bol olduğu yaz aylarında gelen geçen insanlara ilişmezse de, kışın açlıktan karnı kazındığı zaman, bir insanı buz sahrasında kilometrelerce takip eder.
İnsanlar da kutup ayısını avlarlar. Eskimolar hayvanın vücudunun her kısmı için kullanılış yeri bulmuşlardır. Eti ve kemikleri onlara yiyecek ve âlet olur, postundan ise giyecek yaparlar. Fakat kutup ayısı'nın, tüfeği bulunmayan Eskimo tarafından matedilmesi kolay iş değildir. Bu işi başaran, usta avcı payesini kazanır.
Etoburların devlerinden biri:
Kutup ayısı dünyadaki en iri etobur hayvanlardan biridir, demiştik. Alaska boz ayısı ondan az daha büyüktür. Hatta boz ayı fazla etobur sayılamayacağına göre, en iri etobur payesi kutup ayısı'na daha ziyade yaraşır. İri erkek kutup ayıları 270 santim uzunluğunda, omuz hizasında 150 santim boyunda ve 800 kilo ağırlığında olabilirler. Fakat orta erkek genel olarak 450 kilo, orta dişi ise 350 kilo ağırlığında olur. Cinslerin görünüşündeki başlıca ayrılık budur.
Kutup ayısı hacimli ve güçlü bir hayvan olmakla beraber, yapısı her şeye rağmen uzun ve ince sayılır. Özellikle başı ve boynu bir ayıya göre uzuncadır. Kulakları kısa ve yuvarlakçadır. Uzun ve sık tüylü beyaz kürkü tuzlu deniz suyunun etkisiyle sararmıştır. Kutup ayısmm ayakları bol tüylüdür: Bu da tabiatın, buz üzerinde yürümeye mecbur bir hayvan için hazırladığı akıllıca tertiplerden biridir. Kutup ayısının görme duygusu öbür ayılarınkinden kuvvetlidir. Koku alma duygusu da hayli keskindir. Bunlar ise, kıtlık zamanlarında yiyecek bulmak için değerli özelliklerdir.
Kutup ayısı yavruları:
Vatanının dünyanın en soğuk bölgelerinden biri olmasına rağmen, kutup ayısı' un kışın siperli bir ine sığınmaması gerçekten şaşılacak bir olaydır. Yalnız gebe dişi, ayıların, yılm en soğuk aylarını uyuyarak geçirmek âdetini benimser. Sonbahar sonunda veya kış başında kendine siperli bir kıyı bulur, burada birikmiş karları kazar ve kıvrılarak uykuya dalar. Çok geçmeden de rüzgârın yığdığı karlar tarafından üstü örtülür. Fakat bu âdeti kış uykusu olmaktan çok, yavrularını emin bir yerde doğurmak kaygusunun sonucudur.
Yavrular çiftleşmeden dokuz ay sonra, ocak ayında dünyaya gelirler. Gözleri kapalıdır, vücutları da tüysüzdür. Doğuşta 1 kilo geldiklerine ve uzunlukları da 25 santimi geçmediğine göre, hayli büyümeleri gerekecektir. Fakat çok geçmeden yumuşacık tüyler küçük vücutlarım örter, altı haftalık olunca da gözleri açılır. Güneşin ışınları mart ayında ine erişmeye başlayınca, kutup ayısı'nın yavruları da dünyayı tanımaya başlamak üzere annelerinin arkası sıra dışarı çıkarlar.
Yavrular, hayatlarının birinci yılında annelerinin yanında kalarak, ondan avlanmayı ve kendilerine bakmayı öğrenirler. On altı, on yedi aylık olup da ağırlıkları da 100 kiloyu bulunca, artık başlarının çaresine bakabilecek hale gelmişlerdir. Anne de şimdi kendine yeni bir eş bulup yeni bir aile kurmaya hazırdır. Yakın bir gelecekte minik yavrular beslemeye başlayacak, bir önceki batının yavruları ise yeniler için tehlikeli olacaktır. Otuz yaşındaki kutup ayısı adamakıllı ihtiyarlamış sayılır.