AySe^^
Bayan Üye
Büyük Kanyon Ulusal Parkı (İng.: Grand Canyon National Park) Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona eyaleti sınırlarında bulunan en eski ulusal parkdır.
Büyük Kanyon, bir çok renge sahip; Kolorado Nehri çevresinde bulunan bir kanyondur. Büyük Kanyon Ulusal Parkı içinde bulunur ve bu Amerika'daki ilk ulusal parklardan biridir. Theodore Roosevelt Büyük Kanyon'un büyük bir hayranıydı ve bir çok kez avlanmak ve sehir için burayı ziyaret etmişti.
Kanyon, Colorado Irmağı'nın kanalı milyonlarca yılda yarmasıyla oluşmuştur. 466 kilometre uzunluğunda ve 400 metre ila 2.4 kilometre genişliği arasında değişmektedir. Derinlik açısından da 1600 metreye kadar ulaşır. Bu kesiklerde Dünya'nın 2 milyar yıllık tarihi gözükebilmektedir.
Büyük Kanyon bir Avrupalı tarafından farkedilmesi ilk kez 1540 yılında; İspanyol Garcia Lopez de Cardenas tarafından olmuştur. İlk bilimsel araştırma ise John Wesley Powell eşliğinde 1869'da gerçekleşmiştir. Kızılderililer ise kanyonun duvarlarında yerleşim birimleri kurmuşlardır.
Büyük Kanyon, dünyanın en büyük derin vadisidir. ABD'nin güneybatısında 450 km boyunca uzanır. Görülmeye değer dik bayır*ları, dorukları, vadileri ve olağanüstü renkler*deki kaya katmanlarıyla ABD'nin en ilgi çekici doğal oluşumlarından biridir. Büyük Kanyon kuzeybatı Arizona'daki Colorado Ir*mağı'nın aşındırmasıyla oluşmuştur (bak. Colorado Irmağı). Colorado Irmağı'nın 1 milyon yılı aşkın bir zamandır Colorado yaylasını kazarak derinleştirdiği boğazın, Bü*yük Kanyon Ulusal Parkı sınırları içinde kalan 90 km uzunluğundaki en derin ve en etkileyici bölümü Powell Gölü'nden Mead Gölü'ne kadar uzanır.
Bu büyük vadinin iki yakası arasındaki açıklık bazen 1 kilometreden azdır, bazen de 29 kilometreye ulaşır. Derinliği ise 1,6 kilo*metreyi geçer. Deniz düzeyinden 2.500 metre yükseklikteki kuzey yakası, güney yakasından 365 metre daha yüksektir. Colorado Irmağı' nın bu vadiyi açarken sürükleyip ***ürdüğü toprak tüm ABD'yi 30 cm kalınlığında bir tabakayla örtmeye yeterdi. Boğazın her iki yanı bir dizi sarp kayalıktan oluşur. Vadide kule gibi yükselen kayalar, eğimli kaya taraçaları vardır. Fildişi rengi, sarımsı kahveren*gi, boz ve kızıl kayalar ışık ve gölgeler değiştikçe olağanüstü bir renk gösterisi sergi*ler. Şatolara, tapınaklara ve kulelere benze*yen kaya doruklarının pek çoğuna Buda Tapınağı ve Şiva Piramidi gibi adlar veril*miştir.
Colorado Irmağı rüzgâr, don ve yağmurla birlikte Büyük Kanyon'u aşındırmayı sürdür*mektedir. Kanyon tabanında Kuzey Ameri*ka'nın en eski bazı kayaları vardır. Kuvarsit gibi kristalleşmiş kayalar, toprağın aşınmasıyla yok olan dağların tabanıdır. Bunların üze*rinde kumtaşı, şeyi ve kireçtaşı gibi tortul kaya katmanları vardır. İçindeki deniz yosu*nu, deniz kabuğu ve balık fosillerinden de anlaşıldığı gibi, bu kayalar denizin altında oluşmuştur. Bir zamanlar büyük bir denizin yer aldığı bölgede, Colorado yaylası zaman içinde yükselerek bugünkü düzeyine ulaşmış ve büyük bir hızla akan Colorado Irmağı Büyük Kanyon'u aşındıra aşındıra günümüz*deki durumuna getirmiştir. Kanyonun yamaç*ları araştırmacılara, jeoloji açısından yerkabuğu tarihinin en kapsamlı kayıtlarından biri*ni sağlar.
Bugün kanyonda yaşayan hayvanlar arasın*da, sincap türleri, tavşan, yabankedisi, kır kurdu, tilkiler, geyikler ve gelengi vardır. Bölgede söğüt ve kavak ağaçlarından kaktüs*lere kadar değişik bitkiler yetişir.
Colorado yaylasında bir zamanlar Amerika Yerlileri yaşardı. Bunlardan Yumanlar kabi*lesi bugün de, Büyük Kanyon'a açılan bir yan kanyonda varlığını sürdürür. Ayrıca bu yöre*de tarihöncesi mağara insanlarına ait pek çok kalıntı vardır. İspanyol kâşif Garcia Lopez de Cârdenas, 1540'ta kanyonu gören ilk Avrupalı oldu. 1869'da, Binbaşı John Wesley Powell başkan*lığında bir grup kayıklarla, hızlı akan tehlikeli sulardan inip kanyonu inceledi. Binbaşı Powell daha sonra bölgenin ilk haritasını çizdi.
1919'da, kanyon çevresindeki 2.613 km'lik alan ulusal park olarak ayrılmış, günümüzde bu alan Büyük Kanyon Ulusal Anıtı ve Mermer Kanyon Ulusal Anıtı alanlarının da eklenmesiyle oldukça genişlemiştir. Kanyo*nun güney ve kuzey yakalarından bölgeye her yıl milyonlarca turist gelir. Turistler dar patikalardan aşağı katırlarla Colorado Irmağı kıyısına inerler. Irmaktaki motorlu sal gezileri ile kanyon üzerinde havadan yapılan geziler de çok ilgi çeker.
