Bileşik formülleri basit formül ve molekül formülü olmak üzere iki türlüdür:...
BİLEŞİK FORMÜLLERİNİN BULUNMASI
Bileşik formülleri basit formül ve molekül formülü olmak üzere iki türlüdür:
Basit (Ampirik) Formül
Basit formül, bir bileşikteki elementlerin türünü ve atom sayılarının oranını gösterir.
CH2, CH2O, NO2 .....gibi
Basit formül bulmak için:
Bir bileşikteki elementlerin kütlece yüzde bileşimi (ya da sabit kütle oranı) ile elementlerin atom kütlelerini (ya da atom kütleleri arasındaki oranı) bilmek yeterlidir.
Örn; X ve Y’den oluşan bir bileşikte sabit kütle oranı 7 ise, bileşiğin basit
3
formülü nedir? (X=14, Y=12)
Atom sayılarını bulmak için verilen element kütleleri atom kütlelerine bölünür.
nx = 7 = 0,5 ny = 3 = 0,25
12
değerleri yerlerine yazıldığında X0,5 Y0,25 bulunur.Bu bileşikte katsayılar 0,25’e bölünerek kısaltılır ve basit formül X2Y bulunur.
Molekül Formülü
Bir bileşikteki elementlerin türünü ve atom sayılarını gösterir.Basit formülün uygun katsayısı ile genişletilmesiyle bulunur.
C2H6O2, C6H12O6.... gibi.
Molekül formülünü bulmak için
Yanma Tepkimelerinde:
Ürünlerin mol sayıları
Yanan maddenin ve O2’nin mol sayıları
nicelikleri bilinmelidir.Böylece tepkime eşitlenerek 1 mol bileşikteki elementlerin atom sayıları bulunur.
Kütlece Bileşim Verilen Örneklerde:
Elementlerin kütlece yüzde bileşimi (sabit kütle oranı)
Elementlerin atom kütleleri
Bileşiğin mol kütlesi (ya da örneğin özkütle gibi bileşiğin mol kütlesinin bulunmasını sağlayan veriler)
nicelikleri bilinmelidir.
Bileşiğin mol kütlesi biliniyorsa 1 mol bileşikteki elementlerin atom sayıları da bulunur.
Örn; CXHYO2 bileşiğinin 0,2 molü 1 mol O2 ile tam yanarak 0,8 mol CO2 ile 0,8 mol H2O oluşturuyor.Bu organik bileşiğin molekül formülü nedir?
Tepkime ile ilgili verilerden yararlanarak 1 mol CXHYO2 ‘nin yanma tepkimesindeki katsayılar bulunur.
0,2 mol 1 mol 0,8mol 0,8 mol
CXHYOZ + .........O2 --> .........CO2 +..........H2O
1 mol 5 mol 4 mol 4 mol
1 mol CXHYOZ için denkleşmiş haldeki yanma tepkimesi şöyledir:
1 CXHYOZ + 5O2 --> 4CO2 + 4H2O
Atom sayıları eşitlendiğinde x = 4, y = 8, oksijen sayıları eşitlendiğinde
Z + 10 = 8 + 4’den z = 2 bulunur.