BEBEÐÝ ETKÝLEYEN PSÝKOSOSYAL STRES FAKTÖRLERÝ
Bebekler ve dolayýsýyla çocuklar stresten en çok etkilenen ve en savunmasýz durumda olan varlýklardýr. Özellikle ailenin üzerindeki stres baskýsýnda en kolay bir þekilde belirti vererek belirti gösteren , psikiyatrik semptomlar gösteren kiþi genelde evin en küçük bireyidir. Eriþkinlerkendi sýkýntýlarýný gizleme eðiliminde iken bebekler ve çocuklar çok farklý belirtiler ile stres etkenlerini çabucak yansýtýrlar.
Bebeðin stres faktörleri genelde ailenin ve bakýmverenin stres faktörleri ile aynýdýr. Daha ego adaptasyonu geliþmemiþ çocukta bu stres etkenlerinin geliþmesinde daha çok çevresel faktörler önemlidir. Ayrýca bakýmveren -bebek iliþkiside baþlý baþýna stres etkeni olabilmektedir.
Stres etkeni kýsa zaman içinde etkileyip geçen veya sürekli olabilir. Ayný zamanda bir tane stres etkeni olabileceði gibi birden fazlada stres etkeni olabilir ( örneðin depresyondaki baba hem çocuðu ile ilgilenmez hem tahammülsüzlükten dolayý anne ile kavga eder bu iki durumda bebeði etkiler ). Stres etkeni direk çocuða yönelik (çocuðun hastalanarak hastaneye yatýrýlmasý ) olabileceði gibi dolaylý olarakda olabilir (annenin çalýþmaya baþlamasý).
Bazý stres faktörleri arasýnda annenin iþe dönmesi , fiziksel istismar , taþýnma , kaçýrýlma , duygusal ihmal , kardeþ doðumu , hastaneye yatma , týbbi hastalýklar , anne baba hastalýðý , aileyi etkileyen her türlü stres etkeni , yoksulluk , týbbi bakýmýn olmamasý , doðal felaketler , çevreden þiddet , boþanma , ayrýlýk , anne baba yada bakýmverenin ölümü veya deðiþmesi , anne baba madde kullanýmý , cinsel istismar , sözel istismar vb. sayýlabilir.
Stres faktörleri olduðu zaman vakit geçirilmeden çocuk bu olumsuz etkiden korunmaya çalýþýlmalýdýr. Yeterli ve zamanýnda müdahale olmadýðý zaman çocuða bu stresin etki süresi ve etki þiddeti giderek artacaktýr. Stresten elbetteki her çocuk ayný derecede etkilenmemektedir. Bu etkilenmede çocuðun kiþisel özellikleri, kiþilik farklýlýklarý , destek faktörleri , çevre þartlarý etkili olmaktadýr. Özellikle fazla etkilenmesi muhtemel çocuklara gerekli ve etkili müdahale geciktirilmemelidir.
Stres sonucunda çocukta görülebilecek bazý deðiþiklikler arasýnda , uyku bozukluklarý , gece kabuslarý , gece terörleri , çabuk sinirlenme , çabuk aðlama , hýrçýnlýk , iþtah bozukluklarý , hareketlilik artýþý , hareketlilik azalmasý , depresif durum , ilgi ve meþguliyetlerde isteksizlik , anne ve babadan ayrýlamama , kreþe gitmek istememe , karþý gelme , yatýþtýrýlamayan aðlamalar , aþýrý gerginlik , iletiþimi kesip içe çekilme , yalnýz kalmaktan korku , kiþiler arasý iliþkilere girmek istememe gibi belirtiler sayýlabilir.
Bebekler ve dolayýsýyla çocuklar stresten en çok etkilenen ve en savunmasýz durumda olan varlýklardýr. Özellikle ailenin üzerindeki stres baskýsýnda en kolay bir þekilde belirti vererek belirti gösteren , psikiyatrik semptomlar gösteren kiþi genelde evin en küçük bireyidir. Eriþkinlerkendi sýkýntýlarýný gizleme eðiliminde iken bebekler ve çocuklar çok farklý belirtiler ile stres etkenlerini çabucak yansýtýrlar.
Bebeðin stres faktörleri genelde ailenin ve bakýmverenin stres faktörleri ile aynýdýr. Daha ego adaptasyonu geliþmemiþ çocukta bu stres etkenlerinin geliþmesinde daha çok çevresel faktörler önemlidir. Ayrýca bakýmveren -bebek iliþkiside baþlý baþýna stres etkeni olabilmektedir.
Stres etkeni kýsa zaman içinde etkileyip geçen veya sürekli olabilir. Ayný zamanda bir tane stres etkeni olabileceði gibi birden fazlada stres etkeni olabilir ( örneðin depresyondaki baba hem çocuðu ile ilgilenmez hem tahammülsüzlükten dolayý anne ile kavga eder bu iki durumda bebeði etkiler ). Stres etkeni direk çocuða yönelik (çocuðun hastalanarak hastaneye yatýrýlmasý ) olabileceði gibi dolaylý olarakda olabilir (annenin çalýþmaya baþlamasý).
Bazý stres faktörleri arasýnda annenin iþe dönmesi , fiziksel istismar , taþýnma , kaçýrýlma , duygusal ihmal , kardeþ doðumu , hastaneye yatma , týbbi hastalýklar , anne baba hastalýðý , aileyi etkileyen her türlü stres etkeni , yoksulluk , týbbi bakýmýn olmamasý , doðal felaketler , çevreden þiddet , boþanma , ayrýlýk , anne baba yada bakýmverenin ölümü veya deðiþmesi , anne baba madde kullanýmý , cinsel istismar , sözel istismar vb. sayýlabilir.
Stres faktörleri olduðu zaman vakit geçirilmeden çocuk bu olumsuz etkiden korunmaya çalýþýlmalýdýr. Yeterli ve zamanýnda müdahale olmadýðý zaman çocuða bu stresin etki süresi ve etki þiddeti giderek artacaktýr. Stresten elbetteki her çocuk ayný derecede etkilenmemektedir. Bu etkilenmede çocuðun kiþisel özellikleri, kiþilik farklýlýklarý , destek faktörleri , çevre þartlarý etkili olmaktadýr. Özellikle fazla etkilenmesi muhtemel çocuklara gerekli ve etkili müdahale geciktirilmemelidir.
Stres sonucunda çocukta görülebilecek bazý deðiþiklikler arasýnda , uyku bozukluklarý , gece kabuslarý , gece terörleri , çabuk sinirlenme , çabuk aðlama , hýrçýnlýk , iþtah bozukluklarý , hareketlilik artýþý , hareketlilik azalmasý , depresif durum , ilgi ve meþguliyetlerde isteksizlik , anne ve babadan ayrýlamama , kreþe gitmek istememe , karþý gelme , yatýþtýrýlamayan aðlamalar , aþýrý gerginlik , iletiþimi kesip içe çekilme , yalnýz kalmaktan korku , kiþiler arasý iliþkilere girmek istememe gibi belirtiler sayýlabilir.