AySe^^
Bayan Üye
akciğer kanserinin tedavisi
Akciğer Kanseri 20 inci yüzyılın en önemli hastalıklarından biri olarak dünya tarihine geçecek. 1960’lı yıllara kadar homojen bir hastalık olarak kabul edilen akciğer kanserinin iki önemli türünün olduğu zamanla ortaya çıktı. Küçük hücreli akciğer kanseri’nin biyolojik açıdan diğer akciğer kanserlerinden farklı olduğu anlaşıldı ve tedavisi 1970’li yıllardan sonra sistemik bir tedavi şeklinde kemoterapi ile yapıldı. Küçük hücreli dışındaki akciğer kanserlerinin temel tedavisini de cerrahi oluşturdu. Uzun yıllar boyunca ameliyat edilemiyen küçük hücreli dışındaki akciğer kanserlerinin tedavisinde kemoterapi ilaçları kullanılmadı ve bu hastalar son çare olarak palyatif radyoterapi ile tedavi edildiler. Bu yazının ana konusunu küçük hücreli dışındaki akciğer kanserlerinde yeni kemoterapi ilaçlarının uygulanması oluşturuyor.
1998 yılında dünyada yarım milyonu aşkın insan küçük hücreli dışı akciğer kanseri ile teşhis edilecek. Bu hastaların %30’u ameliyat olabilecek evrelerde (Evre I ve II) teşhis olacak. Tüm hastaların %90’ı ise hastalıklarının bir döneminde yeni kemoterapi ilaçlarından yararlanma ihtiyacında olacaklar (sistemik metastazlar veya lokal nüksler dolayısıyla). Son yıllara kadar kemoterapi ilaçlarının bu hastaların tedavisinde bir rolu olmadığı düşünülürdü. Cisplatin’in 1970’li yıllarda keşfinden sonra bu ilacın küçük hücreli dışı akciğer kanserinde o zamana kadar bilinen ilaçlardan daha etkili olduğu görüldü. Uzun süren randomize çalışmalar sonucunda cisplatin içeren kemoterapi tedavilerinin hastaların ömrünü uzattığı ve hayat kalitesini arttırdığı ispat edildi. Cisplatin içeren kemoterapi sayesinde bir yılda hayatta kalan küçük hücreli dışı akciğer kanserli hasta sayısı iki misli
arttı ve tedaviye objektif cevap vermeyen hastalarda bile kemoterapi ile hastalığa ait semptomların azaldığı ve hastanın yaşam kalitesinin arttığı gösterildi.
Artık bugün ameliyattan yarar görmeyecek (Evre III ve IV) tüm küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastalar kemoterapiye aday hastalar olarak kabul edilmelidir. Kemoterapi bu hastalarda üç önemli şekilde kullanılabiliyor:
Neoadjuvan olarak- yani teşhisten sonra ve lokal tedavilerden önce
Lokal ilerlemiş kanserlerde radyoterapi ile birlikte kombine tedavinin önemli bir parçası olarak
Metastatik vakalarda hem yaşamı uzatmak hem de yaşam kalitesini arttırmak amacı ile
Cisplatin içeren kemoterapi tedavilerinde eskiden en önemli problem tedaviye bağlı bulantı kusmalar olurdu. Günümüzde Sertonin antagonisti grubundaki çeşitli destek ilaçlar sayesinde (Zofran
Kytril) bu tür bulantılar artık tarihe karışmış oldular. Bunun yanında en az cisplatin kadar etkili ve üstelik yan etkisi daha az olan yeni ilaçların keşfi akciğer kanseri tedavisini dramatik bir şekilde değiştirmaya başladı. Bu ilaçlar sayesinde hem akciğer kanseri tedavisinde hastaya sunulabilecek ilaç alternatifleri arttı hem de tedavinin hasta için birçok durumda daha başarılı ve yan etkiler açısından daha hafif olması sağlandı. Aşağıda ana hatları ile bu ilaçlardan ve küçük hücreli dışı akciğer kanseri’nde kullanılmalarından bahsedeceğim.
Paclitaxel (Taxol)
Paclitaxel akciğer tedavisinde son yıllarda bulunan en etkili ilaçlardan biri. Pasifik okyanusu kıyısında bulunan bir ağaçtan elde edilmekte. Bir kür tedavi için ortalama üç ağacın kesilmesi gerekiyor. Bu bakımdan ilaç oldukça pahalı. Ancak akciğer kanserinde tek başına bile kullanıldığında şimdiye kadar bir ilaç için kaydedilmiş en yüksek etkinliği gösteriyor. İkinci Faz klinik çalışmalarda paclitaxel alan metastatik küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastaların %40’ının bir sene sonunda hayatta olduğu gösterildi. Kombine tedavide de paclitaxel çok etkili. Özellikle carboplatin ile birlikte kullanıldığında hem yan etkileri ilginç bir biçimde azalıyor hem de metastatik hastalarda %50’nin üstünde klinik cevap gösteriyor. Diğer ilaçlarla kombine edildiği çalışmalar sürmekte. Paclitaxel’in bir diğer özelliği ise radyoterapinin etkinliğini arttırabilmesi. Bu konuda yapılan ilk çalışmalar çok olumlu sonuçlar gösterdi. Yakında akciğer kanserinde hastaların radyoterapi alan hastaların bir çoğunda paclitaxel de kullanıyor olabiliriz.
Docetaxel (Taxotere)
Docetaxel paclitaxel’in semi-sentetik türevi. Aynı tipte bir ağacın yapraklarından ek bir reaksiyon ile üretilmekte. Bu da oldukça pahalı bir ilaç. Ancak akrabası paclitaxel gibi akciğer kanseri tedavisinde şimdiye kadar bulunmuş en etkili ilaçlardan biri. Evre III ve IV küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastalarda cevap oranı %35’lerde ve bir yıllık survi %40 civarında. Özellikle cisplatin’e cevap vermemiş hastalarda hiç tedavi olmamış hastalarda olduğu kadar etkili olması büyük bir avantaj. Profilaktik steroid kullanımı sayesinde en korkulan ödem yan etkisi de yok denecek kadar az oluyor. Son zamanlarda haftada bir az dozda kullanılmasının da hem etkinlik açısından aynı olduğu hem de yan etkiler açısından (saç dökülmesi ve nötropeni) daha hafif olduğu gözlendi. Şimdilik genellikle tek başına kullanılmakta ancak kombine kullanımına ait klinik çalışmalar da sürmekte.
Gemcitabine (Gemzar)
Bir sentetik pyrimidine nucleoside analogu olan Gemcitabine birçok solid tümör (akciğer. pankreas
mesane
meme) tedavisinde önemli bir rol oynamaya başladı. En önemli kullanım sahası ise küçük hücreli dışı akciğer kanseri olacak gibi gözüküyor. Dörtyüzü aşkın akciğer kanserli hasta üzerinde yapılan çalışmalarda Gemcitabine ile %21 klinik cevap ve 26-46 hafta median survi gözlendi. Bunun yanında hastaların %60-70’inin ilacı aldıktan sonra klinik olarak daha iyi oldukları ve semptomlarının azaldığı görüldü. Gemcitabine’in en önemli özelliği yan etkilerinin oldukça az olması (bulantı çok nadir
saç dökülmesi genellikle az ve kan sayımları üstüne etkisi hafif) ve ilacın uygulanmasının kolay olması (haftada bir 30 dakikalık IV infuzyon). Gemcitabine özellikle cisplatin ile birlikte kullanıldığında etkisi artmakta (cisplatin ve gemcitabine %48 klinik cevap göstermekte iken uzun yıllar akciğer kanserinde standart kombinasyon tedavi olarak kullanılan cisplatin ve etoposide aynı hasta grubunda randomize çalışmada %22 cevap gösterdi). Diğer ilaçlarla kombine tedavisi klinik çalışma safhasında sürmektedir.
Vinorelbine (Navelbine)
Vinorelbine akciğer kanseri tedavisinde diğer yeni ilaçlardan daha uzun süreden beri incelenmekte. Bir vinka alkaloidi türevi. Yan etkiler açısından oldukça iyi tolere edilmesi bir avantaj ( saç dökülmesi ve bulantı çok nadir). Tek başına kullanıldığında
metastatik akciğer kanseri hastalarında %15 aktivite göstermekle birlikte %25 bir senelik survi sağlamaktadır. Cisplatin ile kombine edildiğinde etkinliği artmakta bir senelik survi %30-35’leri bulmaktadır.
Diğer İlaçlar/Yaklaşımlar
Akciğer kanserinde kullanılan ilaç sayısı her geçen gün artmakta. Yukarıda bahsettiğim ilaçlara ek olarak Topoisomerase I türevi ilaçlar (İrinotecan ve Topotecan)
radyoterapi ile birlikte ilaç kullanımı (paclitaxel
docetaxel ve gamcitabine) ve biyolojik ajanlar (monoklonal antikorlar
oligonukleotid tedavisi ve gen tedavileri) önümüzdeki yıllarda küçük hücreli dışı akciğer kanseri tedavisinde önemli rol oynayacaklar.
Eskiden tedavi edemediğimiz için evlerine yollanan küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastalar için artık bugün hem yaşamı uzatabilen hem de yaşam kalitesini arttıran birden fazla alternatif mevcut. Evet
bu alternatiflerinin bazılarının maliyeti alışılmıştan yüksek. Ancak yapılan çalışmalar bu hastaların tedavisinin kazanılan yarar ve yaşam süresi açısından bir kalp veya böbrek hastasından daha masraflı olmadığını göstermiş bulunuyor. Şimdi doktorlar olarak bize düşen görev bu sık rastlanan ve ülkemiz için önemli olan hastalıkta artık tedavi alternatiflerinin mevcut olduğunu bilmek ve konu ile ilgili önemli gelişmeleri takip ederek bunlardan hastalarımızı yoksun bırakmamak.
Akciğer Kanseri 20 inci yüzyılın en önemli hastalıklarından biri olarak dünya tarihine geçecek. 1960’lı yıllara kadar homojen bir hastalık olarak kabul edilen akciğer kanserinin iki önemli türünün olduğu zamanla ortaya çıktı. Küçük hücreli akciğer kanseri’nin biyolojik açıdan diğer akciğer kanserlerinden farklı olduğu anlaşıldı ve tedavisi 1970’li yıllardan sonra sistemik bir tedavi şeklinde kemoterapi ile yapıldı. Küçük hücreli dışındaki akciğer kanserlerinin temel tedavisini de cerrahi oluşturdu. Uzun yıllar boyunca ameliyat edilemiyen küçük hücreli dışındaki akciğer kanserlerinin tedavisinde kemoterapi ilaçları kullanılmadı ve bu hastalar son çare olarak palyatif radyoterapi ile tedavi edildiler. Bu yazının ana konusunu küçük hücreli dışındaki akciğer kanserlerinde yeni kemoterapi ilaçlarının uygulanması oluşturuyor.
1998 yılında dünyada yarım milyonu aşkın insan küçük hücreli dışı akciğer kanseri ile teşhis edilecek. Bu hastaların %30’u ameliyat olabilecek evrelerde (Evre I ve II) teşhis olacak. Tüm hastaların %90’ı ise hastalıklarının bir döneminde yeni kemoterapi ilaçlarından yararlanma ihtiyacında olacaklar (sistemik metastazlar veya lokal nüksler dolayısıyla). Son yıllara kadar kemoterapi ilaçlarının bu hastaların tedavisinde bir rolu olmadığı düşünülürdü. Cisplatin’in 1970’li yıllarda keşfinden sonra bu ilacın küçük hücreli dışı akciğer kanserinde o zamana kadar bilinen ilaçlardan daha etkili olduğu görüldü. Uzun süren randomize çalışmalar sonucunda cisplatin içeren kemoterapi tedavilerinin hastaların ömrünü uzattığı ve hayat kalitesini arttırdığı ispat edildi. Cisplatin içeren kemoterapi sayesinde bir yılda hayatta kalan küçük hücreli dışı akciğer kanserli hasta sayısı iki misli
Artık bugün ameliyattan yarar görmeyecek (Evre III ve IV) tüm küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastalar kemoterapiye aday hastalar olarak kabul edilmelidir. Kemoterapi bu hastalarda üç önemli şekilde kullanılabiliyor:
Neoadjuvan olarak- yani teşhisten sonra ve lokal tedavilerden önce
Lokal ilerlemiş kanserlerde radyoterapi ile birlikte kombine tedavinin önemli bir parçası olarak
Metastatik vakalarda hem yaşamı uzatmak hem de yaşam kalitesini arttırmak amacı ile
Cisplatin içeren kemoterapi tedavilerinde eskiden en önemli problem tedaviye bağlı bulantı kusmalar olurdu. Günümüzde Sertonin antagonisti grubundaki çeşitli destek ilaçlar sayesinde (Zofran
Paclitaxel (Taxol)
Paclitaxel akciğer tedavisinde son yıllarda bulunan en etkili ilaçlardan biri. Pasifik okyanusu kıyısında bulunan bir ağaçtan elde edilmekte. Bir kür tedavi için ortalama üç ağacın kesilmesi gerekiyor. Bu bakımdan ilaç oldukça pahalı. Ancak akciğer kanserinde tek başına bile kullanıldığında şimdiye kadar bir ilaç için kaydedilmiş en yüksek etkinliği gösteriyor. İkinci Faz klinik çalışmalarda paclitaxel alan metastatik küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastaların %40’ının bir sene sonunda hayatta olduğu gösterildi. Kombine tedavide de paclitaxel çok etkili. Özellikle carboplatin ile birlikte kullanıldığında hem yan etkileri ilginç bir biçimde azalıyor hem de metastatik hastalarda %50’nin üstünde klinik cevap gösteriyor. Diğer ilaçlarla kombine edildiği çalışmalar sürmekte. Paclitaxel’in bir diğer özelliği ise radyoterapinin etkinliğini arttırabilmesi. Bu konuda yapılan ilk çalışmalar çok olumlu sonuçlar gösterdi. Yakında akciğer kanserinde hastaların radyoterapi alan hastaların bir çoğunda paclitaxel de kullanıyor olabiliriz.
Docetaxel (Taxotere)
Docetaxel paclitaxel’in semi-sentetik türevi. Aynı tipte bir ağacın yapraklarından ek bir reaksiyon ile üretilmekte. Bu da oldukça pahalı bir ilaç. Ancak akrabası paclitaxel gibi akciğer kanseri tedavisinde şimdiye kadar bulunmuş en etkili ilaçlardan biri. Evre III ve IV küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastalarda cevap oranı %35’lerde ve bir yıllık survi %40 civarında. Özellikle cisplatin’e cevap vermemiş hastalarda hiç tedavi olmamış hastalarda olduğu kadar etkili olması büyük bir avantaj. Profilaktik steroid kullanımı sayesinde en korkulan ödem yan etkisi de yok denecek kadar az oluyor. Son zamanlarda haftada bir az dozda kullanılmasının da hem etkinlik açısından aynı olduğu hem de yan etkiler açısından (saç dökülmesi ve nötropeni) daha hafif olduğu gözlendi. Şimdilik genellikle tek başına kullanılmakta ancak kombine kullanımına ait klinik çalışmalar da sürmekte.
Gemcitabine (Gemzar)
Bir sentetik pyrimidine nucleoside analogu olan Gemcitabine birçok solid tümör (akciğer. pankreas
Vinorelbine (Navelbine)
Vinorelbine akciğer kanseri tedavisinde diğer yeni ilaçlardan daha uzun süreden beri incelenmekte. Bir vinka alkaloidi türevi. Yan etkiler açısından oldukça iyi tolere edilmesi bir avantaj ( saç dökülmesi ve bulantı çok nadir). Tek başına kullanıldığında
Diğer İlaçlar/Yaklaşımlar
Akciğer kanserinde kullanılan ilaç sayısı her geçen gün artmakta. Yukarıda bahsettiğim ilaçlara ek olarak Topoisomerase I türevi ilaçlar (İrinotecan ve Topotecan)
Eskiden tedavi edemediğimiz için evlerine yollanan küçük hücreli dışı akciğer kanserli hastalar için artık bugün hem yaşamı uzatabilen hem de yaşam kalitesini arttıran birden fazla alternatif mevcut. Evet