1961-1980 Kronolojisi « 20. Yüzyıl Tarihi

1961

Belçika Kongosu'nun ilk başbakanı Afrikalı milliyetçi lider Patrice Lumumba öldürüldü.

II. Hasan, Fas kralı oldu.

Güney Vietnam'da Ngo-Dinh-Diem, cumhurbaşkanı seçildi.

Yahudilerin katledilmesiyle suçlanan eski SS lideri Adolf Eichmann hakkında dava açıldı. Arjantin'e sığınan Eichmann, İsrail İstihbarat Servisi tarafından kaçırıldı. 15 Aralık'ta ölüme mahkum edildi, 31 Mayıs 1962'de idam edildi.

J.F Kennedy, ABD Ordusu'nun Vietnam'a müdahale progr***** onay verdi.

ABD'li aktör Gary Cooper öldü.

BM Genel Sekreteri Dag Hammarskjold, Kongo'dan ayrılarak bağımsızlığını ilen eden Katanga Eyaleti Başbakanı Moise Tshombe ile görüşmelerde bulunmak üzere Kongo'ya giderken uçağın düşmesi sonucu öldü.

Adenauer, Batı Almanya Başbakanı seçildi.

SSCB ile Arnavutluk arasındaki diplomatik ilişkiler koptu.

1962

Ünlü müzik topluluğu Beatles, ilk plağının kaydını yaptı.

Ünlü modacı Yves Saint Laurent, ilk defilesini sundu.

Fransa ve Cezayir, Evian Antlaşması'nı imzaladılar. Cezayir Savaşı sona erdi.

Marilyn Monroe ölü bulundu.

Güney Afrikalı siyah lider Nelson Mandela tutuklandı.

SSCB'nin Küba'ya silah göndermeye devam etmesi üzerine ABD, Ada'nın bir bülümünü abluka altına aldı.

ABD Başkanı Kennedy, Beyaz Saray ile Kremlin arasında doğrudan bir telefon hattı yerleştirilmesini önerdi. Hat, 3 Ağustos 1963'de açıldı.

Amerikalı yazar John Steinbeck, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.

1963

Fransa ve Almanya arasında Elysee Antlaşması imzalandı.

Sahra Çölü'nde Fransa, atom bombası denedi.

Afrika Birliği Örgütü (OAU) kuruldu.

Sovyet Valentina Tereçkova, uzaya giden ilk kadın oldu.

Martin Luther King, ırk ayrımına karşı Washington'da başlatılan yürüyüşte 200 bin göstericiye önderlik yaptı.

Bin Bella, Cezayir cumhurbaşkanı seçildi.

J.F. Kennedy, Dallas'ta öldürüldü.

Jack Ruby, Kennedy'nin katili Lee Harvey Oswald'ı öldürdü.

1964

Amerikalı boksör Cassius Clay, ilk ağır siklet boks şampiyonluğunu kazandı.

Hindistan Başbakanı Jawaharlal Nehru, 74 yaşında öldü.

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kuruldu.

Güney Afrikalı siyah lider Nelson Mandela, ömür boyu hapse mahkum edildi.

James Bond'un babası, yazar Ian Fleming öldü.

ABD Vietnam'a girdi.

Çin, ilk nükleer bombasını patlattı.

Arabistan'da Faysal, kendini kral ilan etti.

Lyndon Johnson, ABD Başkanı seçildi.

1965

Winston Churchill öldü.

İlk kez Sovyet kozmonot Aleksay Leonov, Uzay'da yürüdü.

Pakistan'da kasırgalar çıktı: 12 ila 30 bin kişi öldü.

Marcos, Filipinler Devlet Başkanı oldu.

Zaire'de General Mobotu darbeyle iktidara geldi.

1966

İndira Gandhi, Hindistan Başbakanı oldu.

SSCB'de Leonid Brejnev, Komünist Partisi Genel Sekreteri oldu.

Nijerya'da General Gowon, ülke denetimini ele geçirdi.

Çin'de kültür devrimi başladı.

1970'te ayrılan Beatles Grubu, son konserini verdi.

ABD'li sinema ve televizyon yapımcısı Walt Disney öldü.

1967

Eyadema, Togo'da yönetimi ele geçirdi.

Apollo Uzay Aracı'nın bir fırlatma provası sırasında çıkan yangında, 3 amerikalı astronot yaşamını yitirdi.

1945'te nükleer bombayı icat eden Amerikalı fizikçi Julius Robert Oppenheimer öldü.

Torrey Canyon Petrol Gemisi, karaya oturdu.

Yunanistan'da albayların diktatörlük dönemi başladı.

Rus kozmonot Komarov, Soyuz I Uzay Aracı'nın Dünya'ya dönüşü sırasında öldü.

6 Gün Savaşı sonunda İsrail; Sina, Golan, Kudüs'ün doğusu, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni işgal etti.

5 Güneydoğu Asya Ülkesi (Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland) arasında ekonomik işbirliğini başlatan ASEAN kuruldu.

Küba Devrimi'nin önderlerinden Ernesto ''Che''Guevara öldü.

BM, İsrail'in işgal ettiği toprakları boşaltmasını öngören 242 sayılı kararı kabul etti.

Güney Afrika'da, Doktor Christian Barnard tarafından, ilk kalp nakli yapıldı.

Çavuşesku, Romanya Devlet Başkanı oldu.

1968

Dünyanın sesten hızlı (Süpersonik) ilk Tupolev Tu 144 yolcu uçağı uçtu.

Fransa'da ''68 kuşağı''öğrenci hareketleri başladı.

ABD'de yurttaş hakları hareketine öncülük eden siyah din adamı Martin Luther King, 39 yaşında öldürüldü.

Los Angeles'ta, Senatör Robert Kennedy öldürüldü.

San Sebastian'da öldürülen polis, Jose Pardines Azcay, ayrılıkçı Bask örgütü ETA'nın ilk kurbanı oldu.

Alman fizikçi Otto Hahn yaşamını yitirdi.

Sovyet tankları Prag'a girdi.

1932- 1968 yılları arasında Portekiz'i yöneten Salazar, beyin kanamasından öldü.

Richard Nixon, ABD Başkanı seçildi.

İsrailli bir komando, Beyrut'ta 13 sivil uçağı yoketti. De Gaulle, İsrail'de savaş silahlarına ambargo uygulamaya karar verdi.

1969

İki Sovyet uzay gemisi Soyuz IV ve Soyuz V, Uzay'da ilk defa kenetlenmeyi başardı.

El-Fetih Hareketi'nin lideri Yaser Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü Başkanlığı'na seçildi.

Suriye'de 1971'de devlet başkanı olan Hafız Esad, hükümet darbesi yaptı.

Tartışmalı bir futbol maçı nedeniyle San Salvador Birlikleri, Honduras'a girdi, Birlikler 29 Temmuz'da Honduras'tan ayrıldı.

İnsanoğlu ilk defa Ay'da. Amerikalı Neil Armstrong ve Edwin Aldrin, Ay üzerinde yürüdüler.

Libya'da, Muammer Kaddafi'yi iktidara getiren hükümet darbesi yapıldı.

Almanya'da Willy Brandt, şansölye oldu.

Golda Meir, İsrail Başbakanı oldu.

1970

Kamboçya'da, ABD yanlısı Mareşal Lon Nol, Prens Norodom Sihanouk'u devirdi.

Avusturya'da Bruno Kreisky, başbakan oldu.

ABD ve müttefikleri, Güney Vietnam'a askeri müdahalede bulundu.

Peru'da deprem oldu, 64 bin kişi öldü.

Portekiz'i 38 yıl yöneten Salazar öldü.

Şili'de başkanlık seçimlerini, Salvador Allende kazandı.

Amman'da Ürdün ve Filistin Kuvvetleri arasında kanlı çatışmalar meydana geldi. 3 binden fazla insan öldü.

Şili'de Salvador Allende, devlet başkanı oldu.

Pakistan'da kasırga ve deprem dalgası. 500 binden fazla insan öldü.

Rus yazar Alexandre Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı, ancak bir daha SSCB'ye alınmayacağından çekinerek Stockholm'deki ödül törenine katılmadı.

1971

ABD, Laos'a askeri müdahalede bulundu.

ABD'li sinema yönetmeni Stanley Kubrick'in ''Otomatik portakal''filmi gösterime girdi.

Mısır'daki Assouan Barajı açıldı.

Uganda'da, Idi Amin Dada, darbe yaptı.

Mozambik'te kasırga: 30 bin kişi öldü.

Haiti Devlet Başkanı François Duvalier öldü, yerine oğlu Jean-Claude Duvalier geçti.

Jazzın kralı Louis Armstrong öldü.

Fas'ta Kral II.Hasan'a suikast girişiminde bulunuldu.

Nikita Kruşçev öldü.

Macar Kardinal Mindsently, gönüllü olarak 15 yıl Budapeşte'deki ABD Büyükelçiliği'nde kaldıktan sonra Vatikan'a geldi.

Çin, BM'ye üye oldu.

Hindistan'da kasırga, 35 bin kişi öldü.

Hindistan, Bangladeş'in bağımsızlığını tanıdı.

Pakistan, Hindistan ile girdiği 15 günlük savaştan yenik ayrıldı.

Kurt Waldheim, BM Genel Sekreteri seçildi.

1972

İngiltere, İrlanda, Danimarka ve Norveç, Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katılma kararını imzaladı.

İlk asker silahları sınırlama anlaşması olan Salt 1 imzalandı.

Burundi'de kabileler arası anlaşmazlık, 300 bin kişinin ölümüyle sonuçlandı.

İki Amerikalı gazeteci, Watergate Skandalı'nı ortaya çıkardı, 8 Ağustos 1974'te Richard Nixon istifaya zorlandı.

Hollanda'nın Philips Firması, ilk video-diski tanıttı.

Münih Olimpiyatlarının onbirinci gününde Filistinli eylemciler, İsrailli atletleri rehin aldı. Düzenlenen operasyonda, 11 İsrailli atlet, 4 Filistinli ve bir Alman polis öldü.

Münih Olimpiyatlarında, Amerikalı yüzücü Mark Spitz, 7 altın madalya aldı ve 7 dünya rekoru kırdı.

Richard Nixon, tekrar ABD Başkanlığı'na seçildi.

Nikaragua'da deprem nedeniyle 11.600 kişi öldü.

1973

Danimarka, İngiltere ve İrlanda, Avrupa Ekonomik Topluluğu'na katıldı.

ABD ile Vietnam arasında, ateşkes anlaşması imzalandı, son ABD Kuvvetleri Vietnam'ı 29 Mart'ta terketti.

Ünlü ressam Pablo Picasso, 91 yaşında öldü.

İsrailli bir komando, Beyrut'ta, Filistin Kurtuluş Örgütü'nün 3 önemli yöneticisini öldürdü.

Libya Havayolları'na bağlı Boeing 727 tipi bir uçak, İsrailliler tarafından düşürüldü, 112 yolcudan 105'i öldü.

Henry Kissinger, ABD Dışişleri Bakanı oldu.

11 Eylül: Şili'de darbe, Devlet Başkanı Salvador Allende öldü. Pinochet, iktidara geldi.

İki Almanya da, Birleşmiş Milletler'e alındı.

Juan Peron, İspanya'dan ülkesi Arjantin'e döndü ve tekrar devlet başkanı oldu.

9 kez Olimpiyat şampiyonu olan Finlandiyalı atlet Paavo Nurmi öldü.

4. İsrail-Arap Savaşı çıktı.

ABD Başkan Yardımcısı Spiro Agnew, istifa etti.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), petrol fiyatlarını %70 arttırmaya karar verdi. İlk petrol şoku.

İspanya Başbakanı Amiral Luis Carrero Blanco, Madrid'de ETA tarafından öldürüldü.

1974

Alexandre Soljenitsin, SSCB vatandaşlığından çıkarılarak ülke dışına sürüldü.

Alman Başbakan Willy Brandt, çalışma arkadaşlarından birinin tutuklanması nedeniyle istifa etti, yerine Helmut Schmidt geçti.

Valery Giscard d'Estaing, Fransa Devlet Başkanı oldu.

Jazzın önde gelen isimlerinden Duke Ellington, 75 yaşında öldü.

İsveçli tenisçi Björn Borg, 18 yaşında Roland-Garros Turnuvası'nı kazandı.

Arjantin'de Juan Peron öldü, yerine Isabel Peron geçti.

Hindistan Topraklarının üçte ikisi, sel yüzünden sular altında kaldı.

Makarios'u kaçmaya zorlayan Yunan Askerleri darbe yaptı.

Türkiye, Kıbrıs'ta barış harekâtını gerçekleştirdi.

Belçikalı bisikletçi Eddy Merckx, Fransa Bisiklet Turu'nu 5. kez kazandı, başka hiçbir bisikletçi, bu başarıya ulaşamadı.

Yaser Arafat, ilk kez BM Genel Toplantısı'nda konuştu.

Yunanistan'da, monarşi kalktı.

1975

Suudi Arabistan Kralı Faysal Bin Abdülaziz, yeğenlerinden biri tarafından öldürüldü.

Lübnan'da iç savaş çıktı, 14 yıl süren savaş nedeniyle 100 binden fazla insan yaşamını yitirdi.

Kızıl Khmerler, Phnom Penh'e saldırı düzenlediler ve Demokratik Kampuçya Hükümeti'ni kurdular.

Vietnam savaşı sona erdi, Saygon kurtuldu.

Uzay'da Amerikan ve Sovyet kozmonotları ilk kez buluştu, Soyuz XIX ve Apollo adlı uzay kapsülleri kenetlendi.

Avrupa Güvenliği ve İşbirliği Konferansı sonucunda "Nihai Senet" imzalandı.

Batı Sahra, Fas ve Moritanya arasında paylaştırıldı, Cezayir protesto etti.

SSCB, 1975 Nobel Barış Ödülü sahibi, insan hakları savunucusu ve fizikçi Andrei Saharov'a vize vermeyi reddetti.

1976

Steve Jobs ve Steve Wozmiac, ilk kişisel bilgisayar Apple'i gerçekleştirdiler.

İngiliz romancı Agatha Christie, 86 yaşında öldü.

Guatemala'da deprem oldu, 24 bin kişi öldü.

Arjantin'de hükümet darbesi oldu. ''Kirli Savaş''başladı.

Güney Afrika'da Soweto Bölgesi'nde siyahlar Apartheid Rejimi'ne karşı ayaklandılar. Ayaklanmada 3 ay içinde yüzlerce kişi hayatını kaybetti.

Portekiz'de General Antonio Ramalho Eanes, ilk serbest seçimlerde cumhurbaşkanı seçildi.

Çin'in Tangşan Kenti'nde şiddetli deprem oldu. Batılı uzmanlara göre depremde 700 bin, resmi kaynaklara göre 242 bin kişi öldü.

Çin Devlet Başkanı Mao öldü.

Jimmy Carter, ABD Başkanı seçildi.

Amerikalı Milton Friedman, Nobel Ekonomi Ödülü'nü aldı.

1977

SSCB, SS20 füzelerini Doğu Avrupa'ya yerleştirdi.

Sovyet Birliklerinin askeri müdahalesiyle engellenen ''Prag Baharı''olarak bilinen 1968'deki reform girişimlerine katılan 261 aydın ve siyaset adamı, 77 Şartı'nı yayınladılar.

Elvis Presley, 42 yaşında öldü.

Yunanistan'ın ünlü sopranosu Maria Callas, yaşamını yitirdi.

Jean Bedel Bokassa, kendisini Orta Afrika Cumhuriyeti İmparatoru ilan etti.

1978

İsrail Güney Lübnan'ı işgal etti.

İtalya'da Kızıl Tugaylar, Hıristiyan Demokrat Partisi lideri Aldo Moro'yu Roma'dan kaçırdı. Moro'nun cesedi, 9 Mayıs'ta Roma'da bulundu.

İsrail ve Mısır, ABD'nin himayesinde Camp David'de barış anlaşması imzaladılar.

Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin, Nobel Barış Ödülü aldılar.

1979

ABD Temsilciler Meclisi, SALT II (Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri) anlaşmalarını onaylamadı.

Vietnam Ordusu, Pol Pot'u, Phnom Penh'ten kovdu.

İmam Humeyni, 16 yıllık sürgünden sonra Tahran'a döndü. 11 Şubat'ta İran İslam Cumhuriyeti ilan edildi.

Şadli Bin Cedid, Cezayir Cumhurbaşkanı seçildi.

Avrupa ortak para birimi ECU, yürürlüğe girdi.

Eski Pakistan Cumhurbaşkanı Zülfikar Ali Butto idam edildi.

Muhafazakar Margaret Thatcher, İngiltere'nin ilk kadın başbakanı seçildi.

Hindistan'da bir baraj yıkıldı. 35 bin kişi öldü.

Hindistan Genel Valisi Lord Mountbatten, IRA tarafından öldürüldü.

Tahran'da aşırı dinci öğrenciler, New York'ta tedavi gören eski İran Şahı'nın geri dönmesi için 52 Amerikalıyı ABD Büyükelçiliği'nde rehin aldılar. Rehineler 20 Ocak 1981'de kurtuldular.

Sovyet Birlikleri, Afganistan'a girdi.

1980

Senegal Devlet Başkanı Leopold Sedar Senghor, görevinden istifa etti. Afrika'da ilk kez bir devlet başkanı kendi iradesiyle iktidardan ayrılmış oldu.

Yeni bir hastalık belirlendi: AIDS.

Bani Sadr, İran İslam Cumhuriyeti Başkanı seçildi.

Mısır'ın başkenti Kahire'de İsrail Büyükelçiliği açıldı.

Yugoslavya Cumhurbaşkanı Josip Broz, 87 yaşında öldü.

Fransız düşünür ve yazar Jean-Paul Sartre öldü.

Aralarında Batı Almanya ve ABD'nin de bulunduğu 56 ülke, 1981 yazında Moskova'da oynanacak Olimpiyat Oyunları'nı boykot edeceklerini açıkladılar.

Kölelik sisteminin son uygulayıcılarından Moritanya, bu sistemi resmen kaldırdı.

Kahire Askeri Hastanesi'nde yatan eski İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi öldü.

İsrail Parlamentosu Knesset, yeniden birleşen Kudüs'ün İsrail'in başkenti olmasına karar verdi. Filistin'in özerkliği için görüşmelere başlayan Mısır, protesto amacıyla temaslarını kesti. BM Güvenlik Konseyi 20 Ağustos'ta, bu kentteki büyükelçiliklerin Tel-Aviv'e taşınması için çağrıda bulundu.

Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, 1975'te Cezayir'de İran ile imzalanan anlaşmayı geçersiz ilan etti. 22 Eylül'de Irak Ordusu İran'a saldırdı. İki taraf da karşılıklı hava saldırısına başladı.

İran-Irak savaşı başladı.

Cumhuriyetçi Ronald Reagan, ABD'nin 40. Başkanı seçildi.

İtalya'nın güneyinde deprem oldu. Depremin bilançosu: 2916 ölü, 8800 yaralı, 250 bin evsiz.

Ünlü Beatles grubu üyesi John Lennon, bir akıl hastası tarafından öldürüldü.