12 İmam Hakkında Bilgiler....

Aleviler, Hz. Muhammed’in hakka yürümesinden sonra Müslümanlara önderlik etmesi gereken kişilerin Ehlibeyt soyundan olmalarıi gerektiğine inanirlar. Buna kaynak olarak ta Kuran-ıi Kerim’in Azhap Suresi 33. Ayeti gösterirler. Bu Ayet şöyle: “Ey Ehlibeyt Allah sizden her türlü pisliği, suçu gidermek ve sizi tertemiz bir hale getirmek diler.” Bu Ayetin anlamıi, Ehlibeytin doğuşstan arıi olduğgu bu anlamda da imamlıiğıin Ehlibeytin soyundan gelen kişilerin hakki olduğudur. Bilindiği gibi Ehlibeyt, Peygamberin ailesidir, soyudur. Peygamberin soyu da, yani Ehlibeyt Hz. Ali kanalıiyla devam etmektedir. Dolayıisıiyla önderlik (halifelik) Hz. Ali ve çocuklarıinıin hakkıiydıi. Ama maalesef bıirakıin Ehlibeytin imamlıiğıinıi, ortada müthiş bir Ehlibeyt düşmanlıiğgıi vardıi. Bu düşsmanlıik aslıinda biçimde Ehlibeyteydi. Bu düşmanlıiğgıin asıil hedefi İIslamdıi. Çünkü bu düşsmanlıiğgıi geliştirenler Cahilliye döneminin azıilıi putperestleriydiler. Bu düsmanlıiğin sonuçları günümüze kadar da devam etmektedir. Bu düşmanlıik öyle bir hal aldıi ki, başta Hz. Ali olmak üzere bütün soyu büyük zulümler gördü. Ve on ikinci İmam Mehdi’nin dısıinda diğerleri genellikle zehirlenerek şehit edildiler. Hiç biri vadesiyle hakka yürümemiştir. On iki İmamlarıin Alevilikte çok büyük bir anlamıi vardıir ve Aleviler ibadetlerinde her zaman on iki İImamlara bağglıilıiklarıinıi dile getirip onlarıi anarlar. Kıisaca belirtmek gerekirse; on iki İImamlar –bir bütün olarak- Aleviliğin temel yapıi taşslarıindadıir. Bunlara ek olarak Aleviler on ikinci İImam Mehdi’nin bir gün gelip kendilerini kurtaracağıina inanıirlar. On iki İmamlarıin isimleri: 1. Hz.Ali 2. İmam Hasan 3. İmam Hüseyin 4. Zeynel Abidin 5. Muhammed Bakıir 6. Caf er Sadıik 7. Musai Kazıim 8. Ali Riza 9. Muhammed Taki 10. Ali Naki 11. Hasan Askeri 12. Muhammed Mehdi::::::::::::::::::::::::


ONİKİ İMAMLAR

“Size iki şey emanet ediyorum: Biri Kuran, diğeri Ehlibeyt’imdir. Kuran ve Ehlibeyt birbirinden ayrılmaz, Kuran ve Ehlibeyt Hakk’tan uzanan iptir, sarılan selamet bulur.”

Hz. Muhammed ( s.a.v)


Kendisine uyulan kişi, önder anlamına gelen İmam, geniş anlamıyla din işlerinde Müslüman toplumun uyduğu kimsedir. İmam Cafer-i Sadık Mezhebi’ne bağlı olanlar, Hz. Muhammed’in Veda Haccı’ndan dönerken Gadir Hum denen yerde, Allah’ın emriyle müminlere imam, kendilerine halife olarak Hz. Ali’yi seçtiğine, İslam dininde oniki imamın bulunacağına, birinci imamın Hz. Ali, son imamın da Mehdi olacağına ilişkin hadisleri bulunduğuna inanırlar. İmam, üstün ve kutsal niteliklere sahip Allah1a yakın kimsedir. Onun görevi insanlara örnek olmak, yüceliğin ve olgunluğun yolunu göstermek, Allah’ın gösterdiği doğru yola iletmektir. Bütün işlevi ilahidir, yaptıklarından sorumlu değildir, yücedir. İmamların buyruklarını tutmak din görevidir; onlara gönülden, içten inanılır, ikrar ve iman edilir. Alevi-Bektaşi inancında oniki imama bağlılık, değişmez temel itikat ve ilkedir. Düvaz imam denilen şiirlerde, oniki imam işlenir, saygıyla dinlenir ve adları geçtikçe niyaz edilir.

İMAM HZ. ALİ

Doğum Tarihi (M) 29.07.599, (H) H.Ö. (23) 3 Recep – Şehadeti (M) 24.01.661, (H) 22 Ramazan 40 – Gömülü Olduğu Yer Necef – Yaşı 64 – Çocuk Sayısı 12 E, 15 K. – Katili İbni Mülcem – Künyesi Ebu-l Hasan – Babası Ebu Talib – Annesi Esed Kızı Fatıma – İmamet Süresi 30 yıl.
Birinci imamdır. Kabe’de doğan hiç puta tapmadan 8 yaşında iken Müslümanlığı kabul eden Hz. Muhammed’in amca oğlu, aynı zamanda damadı olan Allah’ın Aslanı Aliyel Mürteza 4. halife idi. Hz. Muhammed’in Hz. Ali için şu hadisleri söylediği rivayet edilir:
- Her nebinin nesli kendinden gelmiştir, benim neslim Ali’den gelecektir.
- Benim sırrımın sahibi Ebu Talib oplu Ali’dir.
- Ali benim dünya ve ahret kardeşimdir.
- Ali’nin dostu benim dostum, Ali’nin düşmanı benim düşmanımdır.
- Ben ilmin şehriyim Ali de kapısıdır.
Bu güzel sözlere muhatap olan Hz. Ali, cesareti, adaleti, hitabeti, İslam dini hakkındaki bilgileri ile kitaplara sığmaz.

İMAM HZ. HASAN

Doğum Tarihi (M) 12.03.624, (H) Ramazan 3 – Şehadeti (M) 25.03.670, (H) 28 Sefer 50 – Gömülü Olduğu Yer Medine – Yaşı 50 – Çocuk Sayısı 8 E, 7 K. – Katili Cü’de – Lakabı Mücteba – Künyesi Ebu-Muhammed – Babası Ali – Annesi Fatıma – Zamanındaki Padişahlar ve Halifeler Muaviye – İmamet Süresi 10 yıl.
İmam Hasan, o sırada Şam valisiyken iktidarı türlü oyunlarla elde etmiş olan Muaviye’ye mektuplar yazarak, yola getirmeye çalıştıysa da başaramadı. Çevresindekilerin ihaneti yüzünden halifeliği ona bırakmak zorunda kaldı. İkinci imamdır. Hz. Muhammed’e benzerdi. Halim ve selim bir zattı. Dedesi tarafından çok sevilirdi. Hz. Muhammed onu severken dudaklarına yakın yerden öper ve gözyaşı dökerdi. Soranlara: “Ölüm Hasan’ın ağzından girecektir” derdi. Dediği gibi de olmuş; karısı Cu’de, Muaviye’nin kışkırtması: “Seni oğlum Yezid’e alacağım, sen halife karısı olacaksın” kandırması ile İmam’ın suyuna zehir katmıştır (670).

İMAM HZ. HÜSEYİN

Doğum Tarihi (M) 25.02.625, (H) 5 Şaban 5 – Şehadeti (M) 10.10.680, (H) 10 Muharrem 58 – Gömülü Olduğu Yer Kerbela – Yaşı 57 – Çocuk Sayısı 4 E, 3 K. – Katili Şimr – Lakabı Şehid – Künyesi Ebu-Abdullah – Babası Ali – Annesi Fatıma – Zamanındaki Padişahlar ve Halifeler Muaviye, Yezid – İmamet Süresi 11 yıl.
Üçüncü imamdır. Hz. Ali’nin en küçük oğludur. Hz. Muhammed’in torunları için birçok hadis vardır: “Her nebinin nesli kendinden gelir, benim neslim Hz. Ali ve Hz. Fatıma’dan gelecektir” diyerek Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’i evlatları yerine koymuş ve öyle severdi Hz. Muhammed. Veda Hutbesi’nde: “Size iki emanet bırakıyorum. Biri Kuran-ı Kerim diğeri de Ehlibeyt’imdir” dediği emanetlerden Ehlibeyt, bütün Müslümanların şefaat bekledikleri Hz. Muhammed’in ahfadı, torunları; Muaviye’nin oğlu lain Yezit’in askerleri tarafından Kerbela çölünde şehit edildiler(72 kişi). Hakkı olan hilafeti almak için değil, Müslümanlığın, dedesinin ve babasının yolundan, asıl İslam’dan saptırıldığı için isyanda olan Hz. Hüseyin ve Ehlibeyt Müslümanlık uğruna şehit olmuştu.

İMAM ZEYNEL ABİDİN

Doğum Tarihi (M) 10.01.658, (H) 5 Şaban 38 – Şehadeti (M) 17.10.713, (H) 22 Muharrem 96 – Gömülü Olduğu Yer Medine – Yaşı 58 – Çocuk Sayısı 11 E, 4 K. – Katili Hüşam – Lakabı Seccad – Künyesi Ebu-l Hasen – Babası Hüseyin – Annesi Şah Zenan (Şehri Banu) – Zamanındaki Padişahlar ve Halifeler Yezid, 2. Muaviye, Mervan, Abdülmelik, Velid – İmamet Süresi 35 yıl.
Dördüncü imamdır. Hz. Hüseyin’in oğludur. Kerbela olayı sırasında hasta olduğu için savaşamamış, hastalığı hayatını kurtarmıştı. Zeynel Abidin Kerbela Savaşı’ndan sonra Kufe’ye oradan da Şam’a götürüldü. Zincire vurulmuş olarak Yezid’in önüne çıkarıldı. Daha sonra serbest bırakıldı. Hz. Muhammed’in ve Hz. Ali’nin soyu İmam Zeynel Abidin’le yürüdü, Abdülbaki Gölpınarlı’ya göre 716 yılında öldü. Emevi hükümdarı Abdülmelik tarafından zehirletilerek öldürüldüğü belirtiliyor. “Sahifet-ül Kamile” ve “Risalet-ül Hukuk” adında eserleri vardır. İmam Zeynel Abidin de cetleri gibi din bilgileri yönünden fevkalade bilgilere sahip, zamanın alimlerine ders verecek kadar genel kültüre ve geniş bir dünya görüşüne sahipti.


İMAM MUHAMMED BAKIR

Doğum Tarihi (M) 10.05.676, (H) 3 Sefer 57 – Şehadeti (M) 28.03.733, (H) 7 Zilhicce 117 – Gömülü Olduğu Yer Medine – Yaşı 57 – Çocuk Sayısı 5 E, 2 K. – Katili İbrahim – Lakabı Bakır – Künyesi Ebu Cafer – Babası Ali Zeynel Abidin – Annesi Fatma Bint-al Hasen – Zamanındaki Padişahlar ve Halifeler Velid, Süleyman, Ömer İbni Abdulaziz, Yezid, Hişam – İmamet Süresi 19 yıl.
Beşinci imamdır. Pek çok bilgin yetiştirmişti. Kuran-ı Kerim’in en doğru yorumunun, en gerçek hadislerin İmam Bakır tarafından söylendiğini, zamanının tüm bilginleri kabul ederdi. Bir gün ikinci halife Ömer’in oğlu Abdullah’a bir kişi, çözemediği bir konuda soru sorar. O da o esnada biraz ilerden geçmekte olan İmam Bakır’ı göstererek: “Git şu gidene sor. Ama ne söylerse gel bana haber ver” der. Adam Hz. İmam’a yaklaşarak sorusunu sorar ve aldığı cevabı Abdullah’a bildirir. “Onlar her şeyi doğru anlarlar ve her şeyin doğrusunu bilirler. Çünkü Ehlibeyt soyundandırlar” der.

İMAM CAFER-İ SADIK

Doğum Tarihi (M) 23.05.699, (H) 17 Rebiülevvel 80 (83) – Şehadeti (M) 22.01.766, (H) 25 Şevval 148 – Gömülü Olduğu Yer Medine – Yaşı 69 – Çocuk Sayısı 7 E, 3 K. – Katili Mansur – Lakabı Sadık – Künyesi Ebu Abdullah – Babası Muhammed-ül Bakır – Annesi Hz. Ebubekir’in torunu Ummu Ferve – İmamet Süresi 34 yıl.
Altıncı imamdır. Alevilik konusunda bilgi yönünde ileri seviyede olduğundan, kendisinden sonra gelen Ehlibeyt yanlılarına en sağlam bilgileri o ulaştırmıştır. Bu işi o kadar sistemleştirmiştir ki, koyduğu ilkeler Aleviliğin yasaları haline gelmiştir. Zamanla fikirleri o kadar gelişmiştir ki Caferilik diğer İslam mezhepleri arasında ayrı bir yer işgal etmiştir. Alevilik esaslarını o kadar mükemmel düzenlemiştir ki, İslamiyet’in kabulünden sonra Anadolu’ya gelen Türk boylarının büyük bir kısmı (kendi inanç ve törelerinden ödün vermeksizin) Aleviliği benimsemiştir. Yani bu mezhep, Türklerin birlikte getirdikleri Türk diline, Türk müziğine, Türk dansına, Türk şiirine vs. hiç engel olmamıştır. Maliki Mezhebi’nin kurucusu Malik Bin Enes’in: “Üstünlük, bilgi, ibadet ve takva bakımından İmam Cafer’den ilerisini ne bir göz görmüş, ne de bir kulak duymuştur.” sözü kayda değerdir.

İMAM MUSA-İ KAZIM

Doğum Tarihi (M) 08.11.745, (H) 7 Sefer 127 (128) – Şehadeti (M) 01.09.799, (H) 25 Recep 185 (183) – Gömülü Olduğu Yer Kazımeyn/Bağdat – Yaşı 57 – Çocuk Sayısı 18 E, 19 K. – Katili Harun – Lakabı Kazım – Künyesi Ebu-l Hasen – Babası Cafer-i Sadık – Annesi Hamide – İmamet Süresi 35 yıl.
Yedinci imamdır. İmam Cafer-i Sadık’ın oğludur. İmam Musa-i Kazım da dedeleri gibi geceleri içi ekmek, et ve para dolu zembili sırtına vurur, yetimlerin, kimsesizlerin evlerini dolaşır kendisini tanıtmadan onlara yardım ederdi. Bu dönemde Emeviler’den sonra Abbasiler de Ehlibeyt’e zulüm ve gaddarlık yapmaya devam eder. Ehlibeyt’i sevenler çoğaldıkça haliyle onların hükümdar olmasını isteyenler de çıkıyordu ve isyan hazırlıklarına girişiyordu. Saray içindeki lüks yaşantıya karşılık ülkede halkı sefalet, açlık, işsizlik kırıp geçirmekteydi. Halife Harun Reşit lüks yaşantısını sürdürürken, açlık ve sefalet içinde yaşayan yoksul halkın Musa-i Kazım çevresinde toplanmasından ve ayaklanmasından korkuyordu. Bu kuşkudan dolayı Musa-i Kazım’ı zehirli hurma yedirerek öldürttü.

İMAM ALİ RIZA

Doğum Tarihi (M) 29.12.765, (H) 2 Zilkade 153 – Şehadeti (M) 24.08.818, (H) 20 Sefer 203 – Gömülü Olduğu Yer Meşhed/Tus (Horasan) – Yaşı 55 – Çocuk Sayısı 1 E, 1 K. – Katili Me’mun – Lakabı Rıza – Künyesi Ebu-l Hasen – Babası Musa-i Kazım – Annesi Necime – İmamet Süresi 20 yıl.
Sekizinci imamdır. İlk kez türbesi, Arap topraklarının dışında bulunan imamdır. Horasan’ın Tus kentinin Senabad köyünde yatmaktadır. Bu nedenle Hacı Bektaş-ı Veli’nin İmam Rıza’nın torunu olduğu neredeyse kesinlik kazanmaktadır. Çünkü bilindiği gibi Hacı Bektaş Horasan’lıdır ve oradan Anadolu’ya gelmiştir. İmam Rıza’nın pek çok eseri vardır. Bunlardan risaleler şöyle sıralanabilir: “Şer’i Hükümlere Ait”, “Şer’i Hikmetlere Ait”, hükümdar Memun’a yazdığı “Din Hakkındaki” ve yine ona yazdığı “Sağlık Hakkındaki Risaleler”, “Fıkh-ur Rıza, Sahiffet-ür Rıza”. Bu yüce insan da, kendisinden önceki yedi seçkin Ehlibeyt imamı gibi,gerek ahlaksal geğerler, gerekse bilgi alanında üstün bir yere sahipti. Eski kaynaklar İmam Ali Rıza’nın hayatı boyunca hiç kimseye kötü söz söylemediğini, kimseyi kırıp incitmediğini kaydederler. Olanakları ölçüsünde yoksullara düzenli olarak yardımlarda bulunurdu. Bu yardımlarda aracı kullanmaz, yardımlarını gizlice yapardı.

İMAM MUHAMMED TAKİ

Doğum Tarihi (M) 11.04.811, (H) 10 Ramazan 195 – Şehadeti (M) 25.11.835, (H) 30 Zilkade 220 – Gömülü Olduğu Yer Kazımeyn (Bağdat) – Yaşı 25 – Çocuk Sayısı 4 E, 7 K. – Katili Mu’tesem – Lakabı Cevad – Künyesi Ebu Cafer – Babası Aliyyül Rıza – Annesi Sebike – İmamet Süresi 8 yıl.
Dokuzuncu imamdır. Çok ibadet eden, kendini Allah’a adamış Taki sözcüğü ise lakabıdır. Babası İmam Ali Rıza’nın Tus şehrinde Hakk’a varmasından sonra, 17 yaşında iken imamlık görevine başladı. Ehlibeyt’in ve onların soyundan gelen tüm imamların geniş bilgileri, ahlaksal alanda doruklaşan nitelikleri, bireysel ve toplumsal ilişkilerindeki sıcak ve içten yaklaşımları; özveriyi, hoşgörüyü, alçak gönüllülüğü, doğruluğu, mertliği, yardımseverliği kendileri için vazgeçilmez temel davranış ilkeleri olarak benimseyişleri nedeniyle, yüzlerce yıldır dünyanın dört bir yanında yaşayan milyonlarca insan tarafından örnek alınmaları ve izlenilmeleri gereken birer önder olarak kabul edilmişlerdir.


İMAM ALİ-EN NAKİ

Doğum Tarihi (M) 16.09.829, (H) 13 Recep 214 – Şehadeti (M) 28.06.868, (H) 3 Recep 254 – Gömülü Olduğu Yer Samara – Yaşı 42 – Çocuk Sayısı 4 E, 1 K. – Katili Mütevekkil – Lakabı Hadi – Künyesi Ebu-l Hasen – Babası Muhammed-el Cevad – Annesi Semane – İmamet Süresi 33 yıl.
Onuncu imamdır. Asıl adı Ali’dir. Lakapları Naki (temiz, pak), Hadi (doğru yol gösteren) demektir. İmam Ali Naki babası Hakk’a yürüdüğünde 7 yaşlarında idi. Babasının vasiyeti üzerine imamlık görevini üstleneceği için çok iyi yetiştirildi. Genç yaşta herkese verdiği güven, ilişkilerindeki incelik ve sıcak yaklaşımları ile ilgi, sevgi ve saygı görmeye başlamıştı. Bu durumu kıskanan Medine valisi, Abbasi halifesi Mütevekkil’e bir mektup yazıp İmam Naki’nin hilafet için tehlike oluşturduğunu Bağdat’a aldırılması gereğini bildirdi. Halife tarafından Bağdat’a çağrılan İmam Ali Naki’ye halk da büyük ilgi ve sevgi gösterdi. Tüm yaşantısı boyunca gerçek İslam’ı anlatmaya çalıştı.

İMAM HASAN-ÜL ASKERİ

Doğum Tarihi (M) 27.10.846, (H) 8 Rebiülevvel 231 – Şehadeti (M) 02.01.874, (H) 8 Rebiülevvel 260 – Gömülü Olduğu Yer Samara – Yaşı 28 – Çocuk Sayısı 2 E – Katili Mu’temed – Lakabı Vekil – Künyesi Ebu-Muhammed – Babası Ali – Annesi Susen (Hudeys) – Zamanındaki Padişahlar ve Halifeler Mu’tezz, Muhtedi, Mu’temed – İmamet Süresi 6 yıl.
On birinci imamdır. Ceddi gibi, yaşadığı devrin, din bilginleri açısından, büyük uleması idi. “Tefsir”, “İsmail Nişaburi’ye Mektuplar”, “Helal ve Haram’a Dair Risale” gibi eserleri vardır.

İMAM MUHAMMED MEHDİ

Doğum Tarihi (M) 30.07.869, (H) 15 Şaban 226 – Lakabı Mehdi – Künyesi Ebu-l Kasım – Babası Hasan’ül Asker – Annesi Nercis – Yüzüğünün yazısı Benim Allah Hucceti ve Özkulu
Onikinci ve son imam olan İmam-ül Hüccet’tir. Babasının şahadetinden sonra halktan gizlenmiştir (Küçük gizlenme). Bu gizleniş sırasında ümmetine elçilik yapan Ebu Hasan Ali ölünce Gaybet-i Kübra (Büyük gizleniş) başlamıştır. Hz. Muhammed Mehdi’nin ne olduğu, bu gizlenişten sonra anlaşılamamıştır. Aleviler onu, o gün bugündür hep bir kurtarıcı olarak bilmekte ve kurtarıcı olarak beklemektedirler. Bu devrin sonunu ancak Tanrı bilir. Pir Sultan Abdal bir sözünde bu inancı şöyle dile getiriyor:
Mehdi Dede’m gelse gerek
Ali divan kursa gerek
Haksızları kırsa gerek
İntikamını ala bir gün

İmamiye’ye göre halen sağdır, kıyametten önce ortaya çıkarak zulümle dolmuş olan dünyayı adaletle düzeltecektir. Mehdi inancının esası buna dayanır.

Kaynak: Ali ERTURAN
​