0 - 4 AY BESLENME:0 – 4 ay arasında bebekler sadece anne sütü ile beslenmelidir. Eğer aylık kilo alım hızı minimum değerlerin altına inerse doktorunuzun da önerisi ile biberon maması başlanabilir. Mama başlanması gerekirse aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
MAMALAR
Bebek anne sütü ile yeteri kadar kilo alamıyorsa (ayda 500 g'dan az) veya hiç anne sütü verilemiyorsa ticari bebek mamaları kullanılabilir. Hazır mamalar genel olarak ilk 4–6 aylık bebekler için ve 4–6 aylıktan büyük bebekler için olmak üzere iki çeşittir. Hazır mama seçimi konusunda doktorunuza danışınız. Mama hazırlarken şunlara dikkat ediniz:
Taze olarak hazırlanan bebek mamaları mümkün olduğunca 45 dakikadan fazla biberon ısıtıcısında saklanmamalıdır. Böylelikle, besin değerinin kaybını ve mikrobiyolojik riskleri engellenmek için önlem almış olursunuz bu. Bunun yerine şunu yapabilirsiniz: İhtiyaç duyulan toz mama miktarını steril kuru biberonlara aktarıp kapağını kapatınız. Bir miktar da su kaynatıp termosta muhafaza ediniz. Mama saati gelince önceden biberonda saklanan toz mama ile suyu gerekli miktarda karıştırıp taze olarak hazırlayın.
Biberon mamasını hazırlarken kullanacağım su nasıl olmalı?
Bebek mamalarının sıhhî güvenliği ancak ambalaj üzerindeki talimata uygun ve beslenmeden hemen önce hazırlanmaları halinde korunabilir. Suy sadece 50 dereceye kadar ısıtmak yetmez. Aksine mikroplar ölmediği için risklidir. Bebekler henüz mikroplara alışık değillerdir. Bu nedenle sadece sonradan soğutulmuş taze kaynamış su kullanılmalıdır. Bu ısı seviyesinde mama en iyi erir.
Başlangıç maması nedir?
Başlangıç maması protein içeriği anne sütü proteinine eşdeğer hale getirilmiş yeni doğan biberon mamasıdır. Başlangıç maması yalnız proteini yapısal olarak anne sütüne adapte olmakla kalmayıp aynı zamanda karbonhidrat bileşimi olarak da anne sütündeki gibi sadece süt şekeri (laktoz) içermektedir. Bu özelliklerinden dolayı, doğumdan itibaren verilebildiği gibi ilave beslenme için de idealdir
4 - 6 AY BESLENME:
Ek gıdalara geçilirken ilk olarak en az alerjik olan meyve suları veya sütlü pirinçli kaşık mamaları verilir. Meyve suyundan sonra meyve püresine geçilir. Meyve püresi yapımında vitaminlerin korunmasını sağlamak için cam rende kullanılmalıdır. (Ayrıntılar aşağıda)
Meyvelerin ardından sebze çorbalarına başlanır. Ancak birçok bebek meyvelerin şekerli, tatlı, leziz tadından sonra sebze çorbalarının tatsız tuzsuz tadına alışmakta ciddi zorluk çekmektedir. Bunun için önce azar azar sebze tattırılıp sonra meyvelere dönüş yapmak da uygun bir seçenek olabilir. Önce, hazırlanan sebze çorbası süzülüp suyu verilerek bebek alıştırılır. 2–3 gün sebze suyuna alıştıktan sonra sebze çorbasına geçilir. Sebze çorbasının ardından da sebze püresi ve yeşillik eklenmiş karışık pürelere geçilir. Sebze çorbalarına eklenen yağ, anne sütü ile artık tam olarak karşılanamayan enerjinin karşılanmasını sağlar. Ispanak, şalgam ve pancar, nitrat içerdikleri için ya çok taze verilmeli ya da hiç verilmemelidir.
MEYVELER
Meyvelere 4. aydan itibaren başlanabilir. Meyveler A ve C vitamini ile früktoz adlı meyve şekeri içerirler. İyice yıkanıp kabukları soyulduktan sonra verilmelidirler. Başlangıç olarak en az alerji yapan elma, armut, şeftali, kayısı, nektarin, üzüm, kırmızı erik uygundur. Turunçgiller ve kivi gaz ve alerji yapabileceği için 5–6. aydan sonra başlanmalıdır. Muz ise kabızlık yapabileceği için az verilip yavaş yavaş arttırılır. Meyvelerin %80'i sudur. Yeterli kalori içermedikleri için ana öğün değil ara öğün olarak tüketilmelidir.
Başlangıç meyveleri yıkanıp kabukları ince soyulur. Cam rendede veya makinede ezilir, ince tülbentle suyu süzülür. Her yeni meyve için 2–3 günlük alışma dönemi geçirilmeli, ikinci bir yeni meyve başlayana kadar ilkine tam alışması sağlanmalıdır.
Meyve püreleri: Meyve sularına alıştıktan 1 ay sonra ikindi ara öğünü olarak verilebilir. Püre yapmak için cam rende veya çırpıcı/karıştırıcı kullanılabilir. Meyveler tek tek püre yapılabileceği gibi, 2–3 çeşit meyve (mesela şeftali, elma veya armuda muz eklenebilir): İçine 60 ml biberon maması, 1–2 bebe bisküvisi katılarak tat ve lezzeti arttırılabilir.
SEBZELER VE SEBZE ÇORBALARI:
Sebzelere de 4. aydan itibaren başlanabilir. Sebzelerde vitamin, karbonhidrat ve bağırsakları çalıştıran lifler bulunur. Bebeklere mevsimine göre havuç, patates, kereviz ve yaprağı, semizotu, karalâhana, ıspanak, brokoli, karnabahar, bürüksel lahanası, taze kırmızı ve yeşilbiber (çarliston), enginar, taze bezelye, maydanoz ve taze nane verilebilir. Domates alerjiye neden olabileceğinde 7–8 aydan önce önerilmez. Patlıcanın ise bebek için hiçbir besleyici değeri olmayıp içinde nikotin bulunduğundan bebek beslenmesinde pek yeri yoktur. Lahana, pırasa, soğan ve sarımsak da gaz yapabileceğinden 9 aya kadar önerilmez. Ispanak, karalâhana, pazı, semizotu, taze fasulye, pancar gibi sebzeler bekletildiklerinde, nitrit adlı maddeler açığa çıkar. Nitrit de bebeklerde kansızlık ve büyüme geriliğine neden olabilir. Bunun için bu sebzeler piştikten sonra 24 saatte tüketilmelidir.
Çalışan veya çok çocuklu annelerin zaman sorunu olduğundan sebze pürelerini dondurmayı önerebiliriz. Sebze püreleri derin dondurucuda 2 ay bozulmadan kalabilir.
Sebzelerin besin değerini ve vitamin içeriğini korumak için mümkün olduğu kadar buharlı pişirici kullanılması veya az su kullanarak kapaklı tencerede pişirme önerilmektedir. Zeytinyağı yemek piştikten sonra soğumaya bırakılırken katılır, yemek pişerken zeytinyağı koyulursa yağ özelliğini ve beyin için önemli olan kimyasal yapısını kaybeder.
İlk 3-4 gün (Sebze suyu): 3-4 su bardağı su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 küçük kabak 1-2 çay kaşığı irmik eklenip 45 dakika pişirilir. Hiç ezmeden süzülür. En fazla 200 ml. miktar verilebilir. Bu sebze suyunun pek fazla besin değeri yoktur, sadece sebze tatlarına alışması içindir.
İkinci 3-4 gün (Basit sebze püresi): Yukarıdaki gibi pişirilir. Havuç, patates ve kabak tam olarak ezilip püre haline getirilir. Zeytinyağı eklenerek mama tamamlanır. 400cc'ye 2 çorba kaşığı z.yağı konur.
Üçüncü 3-4 gün (Karışık sebze püresi): Yukarıdaki karışıma 2-3 çay kaşığı pirinç ve her gün yeni bir sebze eklenmelidir. Örnek: ilk gün 5–6 yaprak maydanoz, ikinci gün maydanoz + birkaç yaprak ıspanak, üçüncü enginar vs, vs, vs. (Elde edilen püreye yine 1–2 çay kaşığı irmik eklenmelidir).
Sadece sebze yiterek yeterli demir almak mümkün müdür?
Prensip olarak bitkisel kaynaklı demir hayvansal gıdalardaki demire oranla vücut tarafından daha zor emilir. Bunun nedeni ise bitkisel gıdalarda bulunan ve demir alımını önleyen asit oksaliktir. Yani bu maddeler vasıtasıyla demir vücut tarafından emilemez olmaktadır. Buna karşın hayvansal gıdalardaki demir çok rahat alınabilir. Kaşık maması yaşındaki bebek ve küçük çocukların beslenmesi yönündeki tavsiyeler, sebze yanı sıra et de içeren karışık belenme şeklidir. Bu nedenle sebze- patates püresini püre haline getirilmiş et ile sunmalıdır.
MUHALLEBİ:
Sütlü pirinçli kaşık mamalarını alamayacak ekonomik durumdaki ailelere önerdiğimiz bir tarif aşağıdadır:
1 su bardağı su 1–2 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak pişirilir. 1 tatlı kaşığı toz şeker eklenip 5–6 ölçek hazır toz mama da katılabilir. Topaklanırsa tel süzgeçten geçirilir. Sebze püresine alıştıktan sonra ekonomik nedenlerle sütlü pirinçli kaşık mamalarını alamayacak ailelere önerimiz, muhallebinin akşam öğünü olarak verilmesidir.
Yoğurt
Yoğurt, diyete 5. ayda girmelidir. Mümkünse ev yoğurdu yapılmalıdır. Ev yoğurdu yapmak için tam yağlı pastörize süt kullanın. Açık süt kesinlikle kullanmayın. Üstelik pastörize sütü kaynatmak da gerekmez. Süt ısıtılır ve elin dayanabileceği sıcaklığa kadar (yaklaşık 40 ºC) soğumaya bırakılır. 100 ml site 1 tatlı kaşığı ılık sütle sulandırılmış yoğurt eklenip yavaş yavaş karıştırılır. Yoğurdu mayalarken 100 ml. süte 2–3 mercimek kadar toz şeker eklerseniz daha koyu olur. Ancak sütün tadını değiştirebileceğinden şeker kesinlikle fazla katılmamalı ve yoğurdun saf tadına alıştırılmalıdır. Ayrıca yoğurt mayalamada kullandığınız kabın kapağının altına kâğıt havlu da koyarsanız buharını emer ve yoğurdun koyulaşmasını sağlar. Bazı bebekler ev yoğurdunu sevmediği için içine mevsim meyvelerinden özellikle elma ve şeftali katılabilir ama çilek veya böğürtlen gibi meyveler ciddi alerji yapabileceği için 7–8 aydan önce tavsiye edilmez.
ÖRNEK MENÜ:
Anne sütüne aldığı sürece ve miktarda devam edilmelidir.
Anne sütü yoksa veya yetersizse 3-4 öğün 2 numara devam maması verilmelidir (500 ml/gün).
Saat 10.00: Meyve suyu (Mevsimine göre suyu sıkılarak hazırlanır. 1-2 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)
Saat 13.00: Sebze çorbası(1-2 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)
Saat 16.00 Yoğurt (100 ml hazırlanmış ılık Devam Mamasına 1 çay kaşığı yoğurt konulup mayalanır ve 3-4 saat mayalkanmaya bırakılır.)
Saat 20.00 Kaşık Maması veya Muhallebi (100 ml su ile 1 tatlı kaşığı pirinç unu pişirilir. Ocaktan indirildikten sonra 3 ölçek Devam Maması ilave edilir.)
KAHVALTI
Kahvaltılara 6. ayda başlanmalıdır. Altı ya da yedi ayını bitiren çocuğa kahvaltı başlanabilir. Bebeğin kahvaltıda verilecek her şeyin tadına tek tek alışması sağlanmalıdır. Karışım veya paparalar yapılarak beslenen bebekler, çocukluk çağında peynir, yumurta veya reçelin tadına tamamen yabancı kaldığı için kahvaltı ettirilememektedir.
Peynirin tuzunu almak için 1 kâse içme suyuna peyniri koyup buzdolabına kaldırın. Peynir sabaha kadar tuzunu salacaktır.
Tuzu alınmış 1–2 küp şeker boyunda beyaz peynir, reçel, pekmez, ekmek (Uno Büyümek tost ekmeği gibi vitamin katkılı bebek ekmekleri) veya bebek bisküvisi, tahin+pekmez karışımı verilebilir. Bisküvi, az miktar süt, mama veya ıhlamur gibi bir sıvı ile ezilir. Önce 1—2 tatlı kaşığı ile başlanıp miktarı günler içinde arttırılır. Karışıma tahıllı kaşık mamaları eklenmesi hem lezzetini hem besin değerini son derece arttırır.
Reçel olarak çilek ve böğürtlen vs 'den ziyade ayva, kayısı gibi alerji yapmayan reçeller tercih edilmelidir.
Beyaz peynir, reçel, pekmez, ekmek, yumurtanın tadına tek tek alışması sağlanmalı, kesinlikle karıştırılarak bulamaç yapılmamalıdır.
Kolesterolden zengin olan yumurta sarısı haftada 3–4 'ten fazla verilmemelidir Yumurta iyice haşlandıktan sonra sarısından 1 nohut kadar verilir, azar azar arttırılarak 8–10 günde tam yumurta sarısına erişilir. İyi pişmiş yumurta sarısı ezilince kuru ve bebeğin yutması güç bir hale gelir. Kolay yutması için peynir veya reçelle karıştırılabilir. Haftada 3–4 yumurtadan fazla verilmemelidir.
Bal, alerji riski ve Botulismus adı verilen bal zehirlenmesi tehlikesi nedeniyle1 yaşından önce hiç verilmemelidir.
Yumurta beyazı da 1 yaşından önce çok ciddi alerji yapabileceği için verilmez .
EK GIDALAR:
Sinir sistemi, sindirim sistemi ve böbrek olgunlaşmasına bağlı olarak bebek beslenmesi evrelere ayrılır. İlk 3 – 4 ayda bebeğin yutma refleksi zayıf olduğu için bebek sadece emerek beslenebilir. Bundan dolayı kaşıkla verilen besinleri yutamayabilir.
Ayrıca mide asitleri de azdır. Nişasta ve yağ sindirmeye yarayan enzimler gelişmemiştir. Bu nedenle en ideal gıda protein, yağ ve karbonhidrat oranı en mükemmel olan anne sütüdür. 4. aydan sonra bile kilo alımı iyiyse ve bebek doyuyorsa 6. aya dek ek gıdalara ihtiyaç yoktur.
4 – 6. aydan itibaren yutma refleksi başlar; bu dönemde ek gıdalara başlanabilir. Bu dönemde verilecek ek gıdalar anne sütünün tamamlayıcısıdır.
KURALLAR
Ek besinlere geçerken birkaç küçük kural bebeğin ve annenin işini kolaylaştıracaktır:
Ek gıdalara en erken 4, en geç 6 aylıkken başlanmalıdır. Ek besinlere daha erken başlanması demir eksikliğine, yetersiz kilo alımına, kabızlık, ishal, kusma veya iştahsızlığa neden olabilir.
Bir yaşına kadar bebek beslenmesinde tuz, şeker ve baharatın yeri yoktur. Çünkü 1 yaştan küçük bebeklerin böbrekleri tam olgunlaşmadığı için gıdalara eklenen tuzu atamaz.
1. İlk olarak hazmı en kolay ve en az alerjik olan gıdalar ile başlayın: Örnek: Sütlü pirinçli kaşık mamaları (veya ekonomik olsun diye pirinç unu muhallebi) veya elma suyu.
2. İlk günlerde tek çeşit başlayın ki bebeğinizin bağırsakları birkaç yeni gıda ile birden ilgilenmek zorunda kalmasın. Ayrıca birkaç çeşit birden başlanırsa ortaya çıkan yan etkilerin hangi gıdaya bağlı olduğunu ayırt edemezsiniz. Yani her 2 – 3 günde bir tek çeşit verin. İkinci çeşidi, ilkine alıştıktan sonra verin.
3. İlk ek gıdaların miktarı çok az olup yavaş yavaş arttırılır. Örnek: Elma suyu 1 – 2 çay kaşığı ile başlanır ertesi günlerde giderek arttırılır. Amaç yine bağırsakları zorlamadan alıştırmaktır.
4. Ek besinleri kaşık veya suluk ile verin, biberon kullanmayın;
5. İlk ek besinleri öğle öğününde ve aç karna deneyin: tok bebek yeni gıdaları reddedebilir.
6. Verilecek miktarı bebeğinize bırakın; 'bu aydaki bebek en az 250 milim yemeli' şeklinde bir standart olamaz.(yaklaşık 150 ml yeterlidir)
7. Bebek, almadığı besinler için zorlanmamalı, bir süre sonra tekrar denenmelidir.
8. Ek besinleri annenin yorgun olmadığı, keyifli olduğu, bebeğine yeni bir şeyler verme heyecanını duyduğu zaman vermek daha uygundur. Çünkü bebekler annedeki endişeyi, gerginliği hisseder. Gülümseyerek verilen gıdaları pek reddetmezler.
9. Her yeni gıdadan sonra kakada bazı değişiklikler olabilir, telaşlanmayın.
10. Anne sütünün azalmasına engel olmak için aynı öğünde ek besinlerin ardından anne sütü verilebilir
11.Bebeğinize beslenme alışkanlığı kazandırırken ödül veya ceza yöntemi uygulamayın. Neyi yemeleri gerektiği konusunda baskı ve kısıtlama uygulamayın.
BİRKAÇ KÜÇÜK ÖNERİ
Bebeğiniz 6–7 aylık olup destekli oturmaya başlar başlamaz beslenmesini mama sandalyesinde ve ev halkının yemek yediği masanın önünde yapın. Mümkünse öğünlerini sizin de yemek yediğiniz saatlere denk getirin veya ona örnek olmak için siz de onunla masaya oturup bir şeyler atıştırın. Böylece bebek ev ahalisinin beslenme düzenine uymayı öğrenecektir. Unutmayın: bebeğin neyi ne kadar yediği kadar nasıl yediği de önemlidir.
BARDAK KULLANIMI
4–5 aylıktan itibaren bebeğiniz önce su sonra da ek gıdalara başlayacaktır. Biberon veya meme dışında su kaynakları olduğunu bilmesi bebeğiniz için çok önemlidir. Çünkü biberon veya suluktan kesme yaşı geldiğinde alternatif su kaynağı olduğunu bilmek onu rahatlatacaktır. Küçük, ince kenarlı bir fincan veya ağzı kesmeyecek bir plastik bardak başlangıç için uygundur. Yanışlıkla ağzına dikip boğazına kaçması riskini azaltmak için fincanın dibine sadece 1 yudum su ko¤¤¤¤¤ küçük alıştırmalarla bardaktan su içmeyi öğretin.
YEMEK SAATLERİNİN BELİRLENMESİ
Yemek saatleri bazen ana-baba ile çocuklar arasında uyuşmazlığa neden olur. Biz büyükler, sabah kahvaltı, öğlen ve akşam da yemek yeriz ve buna çocuklarımızın, hatta bazen bebeklerimizin de uymasını isteriz. Çocukluğunuzu düşünün: Hiç acıkmadığınız halde sırf yemek saati geldiği için yemeğe zorla çağrıldığınız olmadı mı? Bu nedenle yemek saatlerinde katı olmayın, bebeğinizin acıkma ritmini yakalayıp buna uymaya çalışın. Örneğin akşamüzeri çok acıkan bir çocuk akşam yemeğini erken yeyip yatmadan hafif bir şeyler atıştırarak uyuyabilmelidir.
DONDURMA:
Dondurma, süt, şeker ve salepten yapılır. İyi bir vitamin, şeker ve protein kaynağıdır. Soğuk gıdaların, suyun ve dondurmanın boğaz iltihabına neden olacağı düşüncesi tamamen yanlış bir toplumsal önyargıdır. DİKKAT: Soğuk şeyler mikroplu değilse iltihap yapmaz, yani buzdolabından su içme ile boğaz iltihaplanmaz.
SEBZELER VE SEBZE ÇORBALARI:
Sebzelere de 4. aydan itibaren başlanabilir. Sebzelerde vitamin, karbonhidrat ve bağırsakları çalıştıran lifler bulunur. Bebeklere mevsimine göre havuç, patates, kereviz ve yaprağı, semizotu, karalâhana, ıspanak, brokoli, karnabahar, bürüksel lahanası, taze kırmızı ve yeşilbiber (çarliston), enginar, taze bezelye, maydanoz ve taze nane verilebilir. Domates alerjiye neden olabileceğinde 7–8 aydan önce önerilmez. Patlıcanın ise bebek için hiçbir besleyici değeri olmayıp içinde nikotin bulunduğundan bebek beslenmesinde pek yeri yoktur. Lahana, pırasa, soğan ve sarımsak da gaz yapabileceğinden 9 aya kadar önerilmez. Ispanak, karalâhana, pazı, semizotu, taze fasulye, pancar gibi sebzeler bekletildiklerinde, nitrit adlı maddeler açığa çıkar. Nitrit de bebeklerde kansızlık ve büyüme geriliğine neden olabilir. Bunun için bu sebzeler piştikten sonra 24 saatte tüketilmelidir.
Çalışan veya çok çocuklu annelerin zaman sorunu olduğundan sebze pürelerini dondurmayı önerebiliriz. Sebze püreleri derin dondurucuda 2 ay bozulmadan kalabilir.
Sebzelerin besin değerini ve vitamin içeriğini korumak için mümkün olduğu kadar buharlı pişirici kullanılması veya az su kullanarak kapaklı tencerede pişirme önerilmektedir. Zeytinyağı yemek piştikten sonra soğumaya bırakılırken katılır, yemek pişerken zeytinyağı koyulursa yağ özelliğini ve beyin için önemli olan kimyasal yapısını kaybeder.
İlk 3-4 gün (Sebze suyu): 3-4 su bardağı su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 küçük kabak 1-2 çay kaşığı irmik eklenip 45 dakika pişirilir. Hiç ezmeden süzülür. En fazla 200 ml. miktar verilebilir. Bu sebze suyunun pek fazla besin değeri yoktur, sadece sebze tatlarına alışması içindir.
İkinci 3-4 gün (Basit sebze püresi): Yukarıdaki gibi pişirilir. Havuç, patates ve kabak tam olarak ezilip püre haline getirilir. Zeytinyağı eklenerek mama tamamlanır. 400cc'ye 2 çorba kaşığı z.yağı konur.
Üçüncü 3-4 gün (Karışık sebze püresi): Yukarıdaki karışıma 2-3 çay kaşığı pirinç ve her gün yeni bir sebze eklenmelidir. Örnek: ilk gün 5–6 yaprak maydanoz, ikinci gün maydanoz + birkaç yaprak ıspanak, üçüncü enginar vs, vs, vs. (Elde edilen püreye yine 1–2 çay kaşığı irmik eklenmelidir).
Sadece sebze yiterek yeterli demir almak mümkün müdür?
Prensip olarak bitkisel kaynaklı demir hayvansal gıdalardaki demire oranla vücut tarafından daha zor emilir. Bunun nedeni ise bitkisel gıdalarda bulunan ve demir alımını önleyen asit oksaliktir. Yani bu maddeler vasıtasıyla demir vücut tarafından emilemez olmaktadır. Buna karşın hayvansal gıdalardaki demir çok rahat alınabilir. Kaşık maması yaşındaki bebek ve küçük çocukların beslenmesi yönündeki tavsiyeler, sebze yanı sıra et de içeren karışık belenme şeklidir. Bu nedenle sebze- patates püresini püre haline getirilmiş et ile sunmalıdır.
EV YEMEKLERİ:
Bebeğiniz 9–10 aylık olduktan sonra ev yemeklerinden vermeye başlayabilirsiniz. Bebeklerin bu aylarda anne-babanın yediklerini yemeye hevesleri vardır. Bu aylarda bebeklerin bu zaafından yararlanabilirsiniz. Ancak ev yemekleri, kültürden kültüre değişen tatlarda pişirilmektedir. Örneğin güneydoğu mutfağı ağır baharatlı ve yağlı yemeklere sahiptir. Elbette bebeğinize 9 aylıkken çiğ köfte veya acılı patlıcan dolması veremezsiniz. Ancak yemekleri pişirirken baharat ve tuz katma anında 1–2 kepçe ayırarak bebeğiniz için onu pişirmeye devam eder, kendinizinkine tuz, yağ ve baharat ekleyebilirsiniz. Dış görünüşü ile sizin yemeğinizin aynısı olan bu yemeğe heveslendiğinde bu zaafını kullanarak ev yemeklerine alıştırabilirsiniz
MAMALAR
Bebek anne sütü ile yeteri kadar kilo alamıyorsa (ayda 500 g'dan az) veya hiç anne sütü verilemiyorsa ticari bebek mamaları kullanılabilir. Hazır mamalar genel olarak ilk 4–6 aylık bebekler için ve 4–6 aylıktan büyük bebekler için olmak üzere iki çeşittir. Hazır mama seçimi konusunda doktorunuza danışınız. Mama hazırlarken şunlara dikkat ediniz:
- Kutusu açılan mamanın kapağı kapatılıp buzdolabında saklanmalıdır.Mama miktarını bebeğin ayına göre kutu üzerinde önerilen miktara göre yapınız. Ancak aylık, gerekirse 10 günlük kilo takipleri ile miktarda ayarlamalar yapılmalıdır.Mama hazırlamak için su önceden kaynatılıp yaklaşık 50 dereceye kadar ılıtılmış olmalıdır.
- Hazırlanan mamayı bebek tamamen bitirmezse buzdolabında 1–2 saat bekletip sıcak suya biberonu oturtup ılıştırarak veya mikrodalga fırında ılıtılarak tekrar verebilirsiniz.
Taze olarak hazırlanan bebek mamaları mümkün olduğunca 45 dakikadan fazla biberon ısıtıcısında saklanmamalıdır. Böylelikle, besin değerinin kaybını ve mikrobiyolojik riskleri engellenmek için önlem almış olursunuz bu. Bunun yerine şunu yapabilirsiniz: İhtiyaç duyulan toz mama miktarını steril kuru biberonlara aktarıp kapağını kapatınız. Bir miktar da su kaynatıp termosta muhafaza ediniz. Mama saati gelince önceden biberonda saklanan toz mama ile suyu gerekli miktarda karıştırıp taze olarak hazırlayın.
Biberon mamasını hazırlarken kullanacağım su nasıl olmalı?
Bebek mamalarının sıhhî güvenliği ancak ambalaj üzerindeki talimata uygun ve beslenmeden hemen önce hazırlanmaları halinde korunabilir. Suy sadece 50 dereceye kadar ısıtmak yetmez. Aksine mikroplar ölmediği için risklidir. Bebekler henüz mikroplara alışık değillerdir. Bu nedenle sadece sonradan soğutulmuş taze kaynamış su kullanılmalıdır. Bu ısı seviyesinde mama en iyi erir.
Başlangıç maması nedir?
Başlangıç maması protein içeriği anne sütü proteinine eşdeğer hale getirilmiş yeni doğan biberon mamasıdır. Başlangıç maması yalnız proteini yapısal olarak anne sütüne adapte olmakla kalmayıp aynı zamanda karbonhidrat bileşimi olarak da anne sütündeki gibi sadece süt şekeri (laktoz) içermektedir. Bu özelliklerinden dolayı, doğumdan itibaren verilebildiği gibi ilave beslenme için de idealdir
4 - 6 AY BESLENME:
Ek gıdalara geçilirken ilk olarak en az alerjik olan meyve suları veya sütlü pirinçli kaşık mamaları verilir. Meyve suyundan sonra meyve püresine geçilir. Meyve püresi yapımında vitaminlerin korunmasını sağlamak için cam rende kullanılmalıdır. (Ayrıntılar aşağıda)
Meyvelerin ardından sebze çorbalarına başlanır. Ancak birçok bebek meyvelerin şekerli, tatlı, leziz tadından sonra sebze çorbalarının tatsız tuzsuz tadına alışmakta ciddi zorluk çekmektedir. Bunun için önce azar azar sebze tattırılıp sonra meyvelere dönüş yapmak da uygun bir seçenek olabilir. Önce, hazırlanan sebze çorbası süzülüp suyu verilerek bebek alıştırılır. 2–3 gün sebze suyuna alıştıktan sonra sebze çorbasına geçilir. Sebze çorbasının ardından da sebze püresi ve yeşillik eklenmiş karışık pürelere geçilir. Sebze çorbalarına eklenen yağ, anne sütü ile artık tam olarak karşılanamayan enerjinin karşılanmasını sağlar. Ispanak, şalgam ve pancar, nitrat içerdikleri için ya çok taze verilmeli ya da hiç verilmemelidir.
MEYVELER
Meyvelere 4. aydan itibaren başlanabilir. Meyveler A ve C vitamini ile früktoz adlı meyve şekeri içerirler. İyice yıkanıp kabukları soyulduktan sonra verilmelidirler. Başlangıç olarak en az alerji yapan elma, armut, şeftali, kayısı, nektarin, üzüm, kırmızı erik uygundur. Turunçgiller ve kivi gaz ve alerji yapabileceği için 5–6. aydan sonra başlanmalıdır. Muz ise kabızlık yapabileceği için az verilip yavaş yavaş arttırılır. Meyvelerin %80'i sudur. Yeterli kalori içermedikleri için ana öğün değil ara öğün olarak tüketilmelidir.
Başlangıç meyveleri yıkanıp kabukları ince soyulur. Cam rendede veya makinede ezilir, ince tülbentle suyu süzülür. Her yeni meyve için 2–3 günlük alışma dönemi geçirilmeli, ikinci bir yeni meyve başlayana kadar ilkine tam alışması sağlanmalıdır.
Meyve püreleri: Meyve sularına alıştıktan 1 ay sonra ikindi ara öğünü olarak verilebilir. Püre yapmak için cam rende veya çırpıcı/karıştırıcı kullanılabilir. Meyveler tek tek püre yapılabileceği gibi, 2–3 çeşit meyve (mesela şeftali, elma veya armuda muz eklenebilir): İçine 60 ml biberon maması, 1–2 bebe bisküvisi katılarak tat ve lezzeti arttırılabilir.
SEBZELER VE SEBZE ÇORBALARI:
Sebzelere de 4. aydan itibaren başlanabilir. Sebzelerde vitamin, karbonhidrat ve bağırsakları çalıştıran lifler bulunur. Bebeklere mevsimine göre havuç, patates, kereviz ve yaprağı, semizotu, karalâhana, ıspanak, brokoli, karnabahar, bürüksel lahanası, taze kırmızı ve yeşilbiber (çarliston), enginar, taze bezelye, maydanoz ve taze nane verilebilir. Domates alerjiye neden olabileceğinde 7–8 aydan önce önerilmez. Patlıcanın ise bebek için hiçbir besleyici değeri olmayıp içinde nikotin bulunduğundan bebek beslenmesinde pek yeri yoktur. Lahana, pırasa, soğan ve sarımsak da gaz yapabileceğinden 9 aya kadar önerilmez. Ispanak, karalâhana, pazı, semizotu, taze fasulye, pancar gibi sebzeler bekletildiklerinde, nitrit adlı maddeler açığa çıkar. Nitrit de bebeklerde kansızlık ve büyüme geriliğine neden olabilir. Bunun için bu sebzeler piştikten sonra 24 saatte tüketilmelidir.
Çalışan veya çok çocuklu annelerin zaman sorunu olduğundan sebze pürelerini dondurmayı önerebiliriz. Sebze püreleri derin dondurucuda 2 ay bozulmadan kalabilir.
Sebzelerin besin değerini ve vitamin içeriğini korumak için mümkün olduğu kadar buharlı pişirici kullanılması veya az su kullanarak kapaklı tencerede pişirme önerilmektedir. Zeytinyağı yemek piştikten sonra soğumaya bırakılırken katılır, yemek pişerken zeytinyağı koyulursa yağ özelliğini ve beyin için önemli olan kimyasal yapısını kaybeder.
İlk 3-4 gün (Sebze suyu): 3-4 su bardağı su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 küçük kabak 1-2 çay kaşığı irmik eklenip 45 dakika pişirilir. Hiç ezmeden süzülür. En fazla 200 ml. miktar verilebilir. Bu sebze suyunun pek fazla besin değeri yoktur, sadece sebze tatlarına alışması içindir.
İkinci 3-4 gün (Basit sebze püresi): Yukarıdaki gibi pişirilir. Havuç, patates ve kabak tam olarak ezilip püre haline getirilir. Zeytinyağı eklenerek mama tamamlanır. 400cc'ye 2 çorba kaşığı z.yağı konur.
Üçüncü 3-4 gün (Karışık sebze püresi): Yukarıdaki karışıma 2-3 çay kaşığı pirinç ve her gün yeni bir sebze eklenmelidir. Örnek: ilk gün 5–6 yaprak maydanoz, ikinci gün maydanoz + birkaç yaprak ıspanak, üçüncü enginar vs, vs, vs. (Elde edilen püreye yine 1–2 çay kaşığı irmik eklenmelidir).
Sadece sebze yiterek yeterli demir almak mümkün müdür?
Prensip olarak bitkisel kaynaklı demir hayvansal gıdalardaki demire oranla vücut tarafından daha zor emilir. Bunun nedeni ise bitkisel gıdalarda bulunan ve demir alımını önleyen asit oksaliktir. Yani bu maddeler vasıtasıyla demir vücut tarafından emilemez olmaktadır. Buna karşın hayvansal gıdalardaki demir çok rahat alınabilir. Kaşık maması yaşındaki bebek ve küçük çocukların beslenmesi yönündeki tavsiyeler, sebze yanı sıra et de içeren karışık belenme şeklidir. Bu nedenle sebze- patates püresini püre haline getirilmiş et ile sunmalıdır.
MUHALLEBİ:
Sütlü pirinçli kaşık mamalarını alamayacak ekonomik durumdaki ailelere önerdiğimiz bir tarif aşağıdadır:
1 su bardağı su 1–2 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak pişirilir. 1 tatlı kaşığı toz şeker eklenip 5–6 ölçek hazır toz mama da katılabilir. Topaklanırsa tel süzgeçten geçirilir. Sebze püresine alıştıktan sonra ekonomik nedenlerle sütlü pirinçli kaşık mamalarını alamayacak ailelere önerimiz, muhallebinin akşam öğünü olarak verilmesidir.
Yoğurt
Yoğurt, diyete 5. ayda girmelidir. Mümkünse ev yoğurdu yapılmalıdır. Ev yoğurdu yapmak için tam yağlı pastörize süt kullanın. Açık süt kesinlikle kullanmayın. Üstelik pastörize sütü kaynatmak da gerekmez. Süt ısıtılır ve elin dayanabileceği sıcaklığa kadar (yaklaşık 40 ºC) soğumaya bırakılır. 100 ml site 1 tatlı kaşığı ılık sütle sulandırılmış yoğurt eklenip yavaş yavaş karıştırılır. Yoğurdu mayalarken 100 ml. süte 2–3 mercimek kadar toz şeker eklerseniz daha koyu olur. Ancak sütün tadını değiştirebileceğinden şeker kesinlikle fazla katılmamalı ve yoğurdun saf tadına alıştırılmalıdır. Ayrıca yoğurt mayalamada kullandığınız kabın kapağının altına kâğıt havlu da koyarsanız buharını emer ve yoğurdun koyulaşmasını sağlar. Bazı bebekler ev yoğurdunu sevmediği için içine mevsim meyvelerinden özellikle elma ve şeftali katılabilir ama çilek veya böğürtlen gibi meyveler ciddi alerji yapabileceği için 7–8 aydan önce tavsiye edilmez.
ÖRNEK MENÜ:
Anne sütüne aldığı sürece ve miktarda devam edilmelidir.
Anne sütü yoksa veya yetersizse 3-4 öğün 2 numara devam maması verilmelidir (500 ml/gün).
Saat 10.00: Meyve suyu (Mevsimine göre suyu sıkılarak hazırlanır. 1-2 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)
Saat 13.00: Sebze çorbası(1-2 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)
Saat 16.00 Yoğurt (100 ml hazırlanmış ılık Devam Mamasına 1 çay kaşığı yoğurt konulup mayalanır ve 3-4 saat mayalkanmaya bırakılır.)
Saat 20.00 Kaşık Maması veya Muhallebi (100 ml su ile 1 tatlı kaşığı pirinç unu pişirilir. Ocaktan indirildikten sonra 3 ölçek Devam Maması ilave edilir.)
KAHVALTI
Kahvaltılara 6. ayda başlanmalıdır. Altı ya da yedi ayını bitiren çocuğa kahvaltı başlanabilir. Bebeğin kahvaltıda verilecek her şeyin tadına tek tek alışması sağlanmalıdır. Karışım veya paparalar yapılarak beslenen bebekler, çocukluk çağında peynir, yumurta veya reçelin tadına tamamen yabancı kaldığı için kahvaltı ettirilememektedir.
Peynirin tuzunu almak için 1 kâse içme suyuna peyniri koyup buzdolabına kaldırın. Peynir sabaha kadar tuzunu salacaktır.
Tuzu alınmış 1–2 küp şeker boyunda beyaz peynir, reçel, pekmez, ekmek (Uno Büyümek tost ekmeği gibi vitamin katkılı bebek ekmekleri) veya bebek bisküvisi, tahin+pekmez karışımı verilebilir. Bisküvi, az miktar süt, mama veya ıhlamur gibi bir sıvı ile ezilir. Önce 1—2 tatlı kaşığı ile başlanıp miktarı günler içinde arttırılır. Karışıma tahıllı kaşık mamaları eklenmesi hem lezzetini hem besin değerini son derece arttırır.
Reçel olarak çilek ve böğürtlen vs 'den ziyade ayva, kayısı gibi alerji yapmayan reçeller tercih edilmelidir.
Beyaz peynir, reçel, pekmez, ekmek, yumurtanın tadına tek tek alışması sağlanmalı, kesinlikle karıştırılarak bulamaç yapılmamalıdır.
Kolesterolden zengin olan yumurta sarısı haftada 3–4 'ten fazla verilmemelidir Yumurta iyice haşlandıktan sonra sarısından 1 nohut kadar verilir, azar azar arttırılarak 8–10 günde tam yumurta sarısına erişilir. İyi pişmiş yumurta sarısı ezilince kuru ve bebeğin yutması güç bir hale gelir. Kolay yutması için peynir veya reçelle karıştırılabilir. Haftada 3–4 yumurtadan fazla verilmemelidir.
Bal, alerji riski ve Botulismus adı verilen bal zehirlenmesi tehlikesi nedeniyle1 yaşından önce hiç verilmemelidir.
Yumurta beyazı da 1 yaşından önce çok ciddi alerji yapabileceği için verilmez .
EK GIDALAR:
Sinir sistemi, sindirim sistemi ve böbrek olgunlaşmasına bağlı olarak bebek beslenmesi evrelere ayrılır. İlk 3 – 4 ayda bebeğin yutma refleksi zayıf olduğu için bebek sadece emerek beslenebilir. Bundan dolayı kaşıkla verilen besinleri yutamayabilir.
Ayrıca mide asitleri de azdır. Nişasta ve yağ sindirmeye yarayan enzimler gelişmemiştir. Bu nedenle en ideal gıda protein, yağ ve karbonhidrat oranı en mükemmel olan anne sütüdür. 4. aydan sonra bile kilo alımı iyiyse ve bebek doyuyorsa 6. aya dek ek gıdalara ihtiyaç yoktur.
4 – 6. aydan itibaren yutma refleksi başlar; bu dönemde ek gıdalara başlanabilir. Bu dönemde verilecek ek gıdalar anne sütünün tamamlayıcısıdır.
KURALLAR
Ek besinlere geçerken birkaç küçük kural bebeğin ve annenin işini kolaylaştıracaktır:
Ek gıdalara en erken 4, en geç 6 aylıkken başlanmalıdır. Ek besinlere daha erken başlanması demir eksikliğine, yetersiz kilo alımına, kabızlık, ishal, kusma veya iştahsızlığa neden olabilir.
Bir yaşına kadar bebek beslenmesinde tuz, şeker ve baharatın yeri yoktur. Çünkü 1 yaştan küçük bebeklerin böbrekleri tam olgunlaşmadığı için gıdalara eklenen tuzu atamaz.
1. İlk olarak hazmı en kolay ve en az alerjik olan gıdalar ile başlayın: Örnek: Sütlü pirinçli kaşık mamaları (veya ekonomik olsun diye pirinç unu muhallebi) veya elma suyu.
2. İlk günlerde tek çeşit başlayın ki bebeğinizin bağırsakları birkaç yeni gıda ile birden ilgilenmek zorunda kalmasın. Ayrıca birkaç çeşit birden başlanırsa ortaya çıkan yan etkilerin hangi gıdaya bağlı olduğunu ayırt edemezsiniz. Yani her 2 – 3 günde bir tek çeşit verin. İkinci çeşidi, ilkine alıştıktan sonra verin.
3. İlk ek gıdaların miktarı çok az olup yavaş yavaş arttırılır. Örnek: Elma suyu 1 – 2 çay kaşığı ile başlanır ertesi günlerde giderek arttırılır. Amaç yine bağırsakları zorlamadan alıştırmaktır.
4. Ek besinleri kaşık veya suluk ile verin, biberon kullanmayın;
5. İlk ek besinleri öğle öğününde ve aç karna deneyin: tok bebek yeni gıdaları reddedebilir.
6. Verilecek miktarı bebeğinize bırakın; 'bu aydaki bebek en az 250 milim yemeli' şeklinde bir standart olamaz.(yaklaşık 150 ml yeterlidir)
7. Bebek, almadığı besinler için zorlanmamalı, bir süre sonra tekrar denenmelidir.
8. Ek besinleri annenin yorgun olmadığı, keyifli olduğu, bebeğine yeni bir şeyler verme heyecanını duyduğu zaman vermek daha uygundur. Çünkü bebekler annedeki endişeyi, gerginliği hisseder. Gülümseyerek verilen gıdaları pek reddetmezler.
9. Her yeni gıdadan sonra kakada bazı değişiklikler olabilir, telaşlanmayın.
10. Anne sütünün azalmasına engel olmak için aynı öğünde ek besinlerin ardından anne sütü verilebilir
11.Bebeğinize beslenme alışkanlığı kazandırırken ödül veya ceza yöntemi uygulamayın. Neyi yemeleri gerektiği konusunda baskı ve kısıtlama uygulamayın.
BİRKAÇ KÜÇÜK ÖNERİ
- Anne sütü almayan bebeklerde ek besinlere 4. aydan erken başlanması durumunda besinlere tahammülsüzlük, ishal, alerji ve uzun vadede ise demir eksikliği ve kansızlık ortaya çıkabilir.
- Ek besinlere başlandıktan sonra anne sütü kesilmemelidir. Çünkü anne sütündeki bazı maddeler sindirime yardımcı olmaktadır.
- Çiğneme, bebekler için zor bir harekettir. Dolayısıyla bebekler ek besinleri çiğneyemediklerinde dilleri ile iterler; anneler de bebeğin bu besini sevmediğini sanır. Oysa çocuk dilini toparlayamadığı için besinleri iter. Bunu önlemek için, besinler az miktarlarda verilmelidir.
- Anne sütü almayan bebeğin ek besinlere geçişi daha zordur. Çünkü annenin yediği besinlere bağlı olarak sütün tadı da değişir. Örneğin anne sarımsaklı gıda yeyince süte de sarımsak tadı geçer, bebek de sarımsak tadına alışmış olur. Bundan dolayı anne sütü almayan bebeklerin ek besinlere geçişi daha zor oluyor.
- Meyve suları yoğun karbonhidrat içerdiği için bazen ishale neden olabilir. Bunun için meyve püresi şeklinde kendi bütünlüğü içinde verilmesi daha doğrudur.
- Meyve sularına şeker eklenmemelidir.
- Yemek suları ile beslenme çok sık yapılan bir hatadır. Hiçbir besin değeri olmayan bu beslenme şekli uygulanmamalıdır.
- 1 yaşın altında inek sütü (şişe süt veya SEK süt vs.) kesinlikle verilmemelidir. Aksi takdirde bebekte alerji, kansızlık, kabızlık gibi istenmeyen yan etkiler ortaya çıkar
- 1 yaşın altında yumurta akı ve bal alerji yapma riski nedeniyle sakıncalıdır. Bunları yiyen çocukta döküntü, kaşıntı gibi alerjik reaksiyonlar hemen ortaya çıkabileceği gibi ilk günlerde hiçbir reaksiyon olmayıp ilerleyen gün ve haftalarda egzama vs. görülebilir.
- Zeytin gibi tuzlu gıdalar 1 yaş altında böbrekler tam olgunlaşmadığı için verilmemelidir.
- Yemek hazırlanmadan önce eller, mutfak malzemeleri, et kesme tahtaları ve masaları, yemek konan tabak, kaşık ve bardakları çok iyi yıkayın.
- Besinler bebeklere kaşık ile verilmeli, biberon kullanmayın.
- Ek besinleri mevsimine göre, bütçenize uygun ve en taze, en bol, en ucuz sebze ve meyvelerden seçin.
- Bebekleri 3 ana ve 3 ara öğünde besleyin.
- Bebeğin yiyeceklerine acı ve baharat koymayın.
Bebeğiniz 6–7 aylık olup destekli oturmaya başlar başlamaz beslenmesini mama sandalyesinde ve ev halkının yemek yediği masanın önünde yapın. Mümkünse öğünlerini sizin de yemek yediğiniz saatlere denk getirin veya ona örnek olmak için siz de onunla masaya oturup bir şeyler atıştırın. Böylece bebek ev ahalisinin beslenme düzenine uymayı öğrenecektir. Unutmayın: bebeğin neyi ne kadar yediği kadar nasıl yediği de önemlidir.
BARDAK KULLANIMI
4–5 aylıktan itibaren bebeğiniz önce su sonra da ek gıdalara başlayacaktır. Biberon veya meme dışında su kaynakları olduğunu bilmesi bebeğiniz için çok önemlidir. Çünkü biberon veya suluktan kesme yaşı geldiğinde alternatif su kaynağı olduğunu bilmek onu rahatlatacaktır. Küçük, ince kenarlı bir fincan veya ağzı kesmeyecek bir plastik bardak başlangıç için uygundur. Yanışlıkla ağzına dikip boğazına kaçması riskini azaltmak için fincanın dibine sadece 1 yudum su ko¤¤¤¤¤ küçük alıştırmalarla bardaktan su içmeyi öğretin.
YEMEK SAATLERİNİN BELİRLENMESİ
Yemek saatleri bazen ana-baba ile çocuklar arasında uyuşmazlığa neden olur. Biz büyükler, sabah kahvaltı, öğlen ve akşam da yemek yeriz ve buna çocuklarımızın, hatta bazen bebeklerimizin de uymasını isteriz. Çocukluğunuzu düşünün: Hiç acıkmadığınız halde sırf yemek saati geldiği için yemeğe zorla çağrıldığınız olmadı mı? Bu nedenle yemek saatlerinde katı olmayın, bebeğinizin acıkma ritmini yakalayıp buna uymaya çalışın. Örneğin akşamüzeri çok acıkan bir çocuk akşam yemeğini erken yeyip yatmadan hafif bir şeyler atıştırarak uyuyabilmelidir.
DONDURMA:
Dondurma, süt, şeker ve salepten yapılır. İyi bir vitamin, şeker ve protein kaynağıdır. Soğuk gıdaların, suyun ve dondurmanın boğaz iltihabına neden olacağı düşüncesi tamamen yanlış bir toplumsal önyargıdır. DİKKAT: Soğuk şeyler mikroplu değilse iltihap yapmaz, yani buzdolabından su içme ile boğaz iltihaplanmaz.
SEBZELER VE SEBZE ÇORBALARI:
Sebzelere de 4. aydan itibaren başlanabilir. Sebzelerde vitamin, karbonhidrat ve bağırsakları çalıştıran lifler bulunur. Bebeklere mevsimine göre havuç, patates, kereviz ve yaprağı, semizotu, karalâhana, ıspanak, brokoli, karnabahar, bürüksel lahanası, taze kırmızı ve yeşilbiber (çarliston), enginar, taze bezelye, maydanoz ve taze nane verilebilir. Domates alerjiye neden olabileceğinde 7–8 aydan önce önerilmez. Patlıcanın ise bebek için hiçbir besleyici değeri olmayıp içinde nikotin bulunduğundan bebek beslenmesinde pek yeri yoktur. Lahana, pırasa, soğan ve sarımsak da gaz yapabileceğinden 9 aya kadar önerilmez. Ispanak, karalâhana, pazı, semizotu, taze fasulye, pancar gibi sebzeler bekletildiklerinde, nitrit adlı maddeler açığa çıkar. Nitrit de bebeklerde kansızlık ve büyüme geriliğine neden olabilir. Bunun için bu sebzeler piştikten sonra 24 saatte tüketilmelidir.
Çalışan veya çok çocuklu annelerin zaman sorunu olduğundan sebze pürelerini dondurmayı önerebiliriz. Sebze püreleri derin dondurucuda 2 ay bozulmadan kalabilir.
Sebzelerin besin değerini ve vitamin içeriğini korumak için mümkün olduğu kadar buharlı pişirici kullanılması veya az su kullanarak kapaklı tencerede pişirme önerilmektedir. Zeytinyağı yemek piştikten sonra soğumaya bırakılırken katılır, yemek pişerken zeytinyağı koyulursa yağ özelliğini ve beyin için önemli olan kimyasal yapısını kaybeder.
İlk 3-4 gün (Sebze suyu): 3-4 su bardağı su, 2 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 küçük kabak 1-2 çay kaşığı irmik eklenip 45 dakika pişirilir. Hiç ezmeden süzülür. En fazla 200 ml. miktar verilebilir. Bu sebze suyunun pek fazla besin değeri yoktur, sadece sebze tatlarına alışması içindir.
İkinci 3-4 gün (Basit sebze püresi): Yukarıdaki gibi pişirilir. Havuç, patates ve kabak tam olarak ezilip püre haline getirilir. Zeytinyağı eklenerek mama tamamlanır. 400cc'ye 2 çorba kaşığı z.yağı konur.
Üçüncü 3-4 gün (Karışık sebze püresi): Yukarıdaki karışıma 2-3 çay kaşığı pirinç ve her gün yeni bir sebze eklenmelidir. Örnek: ilk gün 5–6 yaprak maydanoz, ikinci gün maydanoz + birkaç yaprak ıspanak, üçüncü enginar vs, vs, vs. (Elde edilen püreye yine 1–2 çay kaşığı irmik eklenmelidir).
Sadece sebze yiterek yeterli demir almak mümkün müdür?
Prensip olarak bitkisel kaynaklı demir hayvansal gıdalardaki demire oranla vücut tarafından daha zor emilir. Bunun nedeni ise bitkisel gıdalarda bulunan ve demir alımını önleyen asit oksaliktir. Yani bu maddeler vasıtasıyla demir vücut tarafından emilemez olmaktadır. Buna karşın hayvansal gıdalardaki demir çok rahat alınabilir. Kaşık maması yaşındaki bebek ve küçük çocukların beslenmesi yönündeki tavsiyeler, sebze yanı sıra et de içeren karışık belenme şeklidir. Bu nedenle sebze- patates püresini püre haline getirilmiş et ile sunmalıdır.
EV YEMEKLERİ:
Bebeğiniz 9–10 aylık olduktan sonra ev yemeklerinden vermeye başlayabilirsiniz. Bebeklerin bu aylarda anne-babanın yediklerini yemeye hevesleri vardır. Bu aylarda bebeklerin bu zaafından yararlanabilirsiniz. Ancak ev yemekleri, kültürden kültüre değişen tatlarda pişirilmektedir. Örneğin güneydoğu mutfağı ağır baharatlı ve yağlı yemeklere sahiptir. Elbette bebeğinize 9 aylıkken çiğ köfte veya acılı patlıcan dolması veremezsiniz. Ancak yemekleri pişirirken baharat ve tuz katma anında 1–2 kepçe ayırarak bebeğiniz için onu pişirmeye devam eder, kendinizinkine tuz, yağ ve baharat ekleyebilirsiniz. Dış görünüşü ile sizin yemeğinizin aynısı olan bu yemeğe heveslendiğinde bu zaafını kullanarak ev yemeklerine alıştırabilirsiniz